Szwajcaria: bezpieczeństwo i duże oszczędności

Szwajcaria zachęca wysokim standardem życia i jednymi z najlepszych zarobków w Europie. Wprawdzie koszty utrzymania, w porównaniu do polskich, przyprawiają o zawrót głowy, ale zarabiając we frankach szwajcarskich nawet w słabiej opłacanych zawodach, możesz mieć pewność, że nie będzie problemów ze spięciem domowego budżetu.

Papierkowa robota, czyli formalności

Meldunek. Przez 90 dni możesz mieszkać w Szwajcarii bez żadnych formalności, o ile w tym czasie nie będziesz pracował. Jeśli podpiszesz umowę lub podejmiesz działalność zarobkową, rejestracja pobytu jest niezbędna, ale żadne pozwolenie nie jest ci potrzebne. Chyba, że chcesz zostać w Szwajcarii dłużej niż 3 miesiące.

Legalizacja pobytu powyżej 3 miesięcy. Jeśli przybywasz do Szwajcarii z zamiarem dłuższego pobytu i podjęcia pracy, po przyjeździe masz 14 dni na zgłoszenie się do lokalnego urzędu ds. pracy i imigracji (nazwy urzędów różnią się w zależności od kantonu). U urzędników składasz wniosek o wydanie tzw. pozwolenia L (Kurzaufenthaltsbewilligung), umożliwiającego zamieszkiwanie w Szwajcarii przez maksymalnie 364 dni. Warunkiem uzyskania zezwolenia jest przedstawienie umowy o pracę (lub dokumentów księgowych, jeśli pracujesz jako samozatrudniony), ważnego dowodu osobistego, kopii umowy o wynajęcie mieszkania i jednego zdjęcia paszportowego. Do urzędników musisz zgłosić się ponownie przed wygaśnięciem pozwolenia, aby je przedłużyli.

Jeśli szukasz pracy, ale jeszcze jej nie masz, pozwolenie na pobyt krótkoterminowy dostaniesz tylko wtedy, gdy udowodnisz, że posiadasz wystarczające środki na swoje utrzymanie (szczegóły na stronie ch.ch).

Gdy zapuścisz już w Szwajcarii korzenie, będziesz mógł starać się o tzw. pozwolenie B (Aufenthaltsbewilligung) – prawo pobytu na 5 lat, a po tym okresie – o pozwolenie C (Niederlassungsbewilligung). Dodatkowe informacje znajdziesz na stronie Krajowego Sekretariatu ds. Migracji (Staatssekretariat für Migration).

Formalności przy podejmowaniu pracy. Umowa o pracę w Szwajcarii może zostać zawarta w sposób milczący – co w praktyce oznacza umowę ustną. W niektórych przypadkach forma pisemna jest jednak obligatoryjna, dotyczy to np. umów o naukę zawodu oraz umów w branżach objętych zbiorowymi umowami o pracę (Gesamtarbeitsvertrage – GAV).

W umowie o pracę powinny zostać określone następujące elementy: nazwa obydwu umawiających się stron, data rozpoczęcia pracy, rodzaj wykonywanej pracy (ewentualnie uzupełniony przez specyfikację wymagań, opis zadań, itd.), czas pracy (minimalny i maksymalny wymiar czasu oraz szczególne ustalenia dotyczące np. pracy w porze nocnej lub w niedzielę, itd.), okres próbny (nie mogący przekraczać 3 miesięcy), okres wypowiedzenia umowy, długość urlopu, wynagrodzenie (wysokość wynagrodzenia, odliczenia, ewentualne świadczenia, trzynasty miesiąc wynagrodzenia, udział w zyskach, wypłata wynagrodzenia w wypadku choroby itp.), urlop macierzyński, zawodowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej i fundusz emerytalny.

Warunki pracy

Godziny pracy. Zgodnie ze szwajcarskim kodeksem pracy nie możesz pracować dłużej niż 45 lub 50 h w tygodniu (w zależności od branży), a za każdą nadgodzinę należy ci się wynagrodzenie w wysokości 125% stawki podstawowej lub dodatkowy urlop. W praktyce Szwajcarzy pracują mniej – średnio ok. 40 h tygodniowo i ok. 1533 h rocznie.

Podatki. Szwajcarskie podatki to skomplikowany temat. Płaci się je na rzecz państwa, kantonu oraz gminy, a ich wysokość zależy zarówno od wysokości dochodów, jak i miejsca zamieszkania. Najwyższe stawki obowiązują w Zurychu – ok. 30%, a najniższe w Zug – ok. 11%. Na ulgi podatkowe mogą liczyć np. małżonkowie oraz osoby posiadające dzieci. Statystyczny pracownik oddaje w podatkach ok. 25% swojego rocznego wynagrodzenia.

Więcej informacji znajdziesz na stronie: https://www.steuerrevue.ch/

Urlop. Pracownikowi powyżej 20. roku życia przysługują 4 tygodnie urlopu. Osoby młodsze wypoczywają o tydzień dłużej. Zdarza się też, że w zbiorowych umowach pracy przyznaje się prawo do dłuższych urlopów pracownikom z określonym stażem pracy lub w określonym wieku. Podobnie jak w Polsce, można też liczyć na dzień wolnego w związku ze ślubem czy narodzinami dziecka.

Zasiłek dla bezrobotnych. Wszyscy pracownicy zatrudnieni w Szwajcarii, którzy nie osiągnęli jeszcze wieku emerytalnego, są obowiązkowo ubezpieczeni od ryzyka bezrobocia. Składka ubezpieczenia na wypadek bezrobocia (Arbeitslosenversicherung – AC) jest podzielona między pracodawcą a pracownikiem. Odszkodowanie z tytułu bezrobocia przysługuje osobom, które w ciągu ostatnich 2 lat przepracowały przynajmniej 12 miesięcy na umowę o pracę z ubezpieczeniem od bezrobocia.

W celu uzyskania zasiłku należy zgłosić się do Regionalnego Pośrednictwa Pracy (Offices régionaux de placement – ORP) i udowodnić, że szuka się zatrudnienia. Odszkodowanie z tytułu bezrobocia wynosi 70 proc. średniego wynagrodzenia z ostatnich 6 miesięcy (lub 12, jeśli rachunek jest bardziej korzystny).

Zarobki i koszty życia

Ile zarobisz? Szwajcaria nie ma obecnie ustawowej płacy minimalnej. Tylko niektóre zbiorowe układy pracy zawierają wiążące przepisy dotyczące wynagrodzenia. Mimo to poziom zarobków w całej Szwajcarii jest wyższy niż w innych krajach europejskich. 6652 franków szwajcarskich, czyli ok. 30 tys. złotych – tyle wg. danych z grudnia 2021 wynosiło średnie miesięczne wynagrodzenie w Szwajcarii.

Ile musisz wydać? Koszty utrzymania w Szwajcarii należą do najwyższych na świecie. W dodatku trudno znaleźć zakwaterowanie, zwłaszcza w miastach. Jeżeli planujesz wyjazd, rozpocznij poszukiwanie lokum tak szybko, jak to możliwe. Czynsze w tym kraju są stosunkowo wysokie w porównaniu do innych krajów europejskich. Wynajęcie kawalerki w Zurychu będzie cię kosztowało minimum 1500 franków i… sporo nerwów – ofert jest znacznie mniej niż chętnych. Za bilet miesięczny na komunikację miejską zapłacisz ok. 70 franków. Ceny benzyny są podobne do polskich.

Jak założyć firmę

Własna działalność gospodarcza. Jeśli przyjechałeś do Szwajcarii z zamiarem dłuższego pobytu i założenia własnej działalności, masz 6 miesięcy, by dopełnić niezbędnych formalności: zgłoś się w swoim urzędzie gminy i złóż wniosek o zezwolenie na pobyt dla samozatrudnionych. Jeśli będziesz w stanie udowodnić, że własna działalność pozwoli ci na zaspokojenie swoich potrzeb, dostaniesz pozwolenie na pobyt nawet na 5 lat.

Urzędnikom powinieneś dostarczyć następujące dokumenty: zaświadczenie o założeniu firmy (np. wpis do rejestru handlowego), potwierdzenie posiadania siedziby (np. umowa najmu), zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego (AHV) lub polisę od następstw nieszczęśliwych wypadków (SUAVA) oraz dowód uzyskiwania wystarczających, regularnych dochodów (np. umowę z kontrahentem). Konieczne będą również dane księgowe i biznesplan.

W przypadku samozatrudnienia wpis do rejestru handlowego nie jest konieczny, o ile roczny obrót twojej firmy nie przekracza 100 tys. franków szwajcarskich. Polska ambasada w Bernie zaleca jednak dokonanie wpisu również wówczas, gdy obrót jest niższy.

Każdy wniosek o rejestrację rozpatrywany jest w poszczególnych kantonach indywidualnie. Podstawowe warunki rejestracji to kwalifikacje (w przypadku zawodów regulowanych), zdolność prowadzenia działalności zgodnie ze sztuką handlową, obowiązek prowadzenia księgowości, posiadanie siedziby, własnego personelu, zdolność do podejmowania ryzyka finansowego i ponoszenia odpowiedzialności cywilnej, przestrzeganie przepisów korporacyjnych i ekologicznych.

Więcej informacji szukaj na stronie: http://www.swissinfo.ch/eng/self-employment/29236344

Kogo wchłonie rynek pracy

W Szwajcarii zwykle nie ma problemów ze znalezieniem pracy. Stopa bezrobocia we wrześniu 2022 r. wynosiła zaledwie 1,9 proc. Wśród młodych wskaźnik ten w tym samym okresie kształtował się na poziomie 2,1 proc. Żaden inny kraj w Europie nie może pochwalić się tak dobrym wynikiem. Najłatwiej o zatrudnienie będzie oczywiście specjalistom od informatyki, bankowości i finansów, ale swoich szans szukać mogą również wykwalifikowani rzemieślnicy, robotnicy budowlani i opiekunki do dzieci i osób starszych.

Dozwolone od lat…

Minimalny wiek, w którym można rozpocząć pracę, wynosi 15 lat. Jednak w wyjątkowych przypadkach (usługi kurierskie, lekka praca, wydarzenia kulturalne, artystyczne i sportowe lub reklama) można zatrudnić młodych ludzi od 13. roku życia. Godziny pracy młodych ludzi muszą jednak uwzględniać ich wiek, brak doświadczenia i obowiązek szkolny. Z zasady nie wolno im pracować w nocy lub w niedziele.

Czy wiesz, że...?

To państwo ma jeden z najniższych wskaźników przestępczości we wszystkich krajach uprzemysłowionych.
Obywatele Szwajcarii mają największe oszczędności – szacuje się, że przeciętny Szwajcar posiada ok. 560 tysięcy dolarów.
W Szwajcarii obowiązują aż 4 języki urzędowe: francuski, włoski, retroromański oraz niemiecki. Jeśli – oprócz angielskiego – znasz któryś z nich, będzie ci łatwiej znaleźć pracę.

#szwajcaria #praca