Portugalia: w rytmie Fado
„Powoli zachodzi się daleko” – to jedno z najpopularniejszych portugalskich powiedzeń. Portugalczycy nie lubią się spieszyć i uchodzą za bardzo wyluzowaną nację. Jeśli odpowiada ci taki rytm życia, rozważ przeprowadzkę do kraju Fado.
Papierkowa robota, czyli formalności
Meldunek. Obowiązek meldunkowy nie istnieje.
Legalizacja pobytu powyżej 3 miesięcy. Jeżeli zamierzasz przebywać w Portugalii dłużej niż 90 dni, musisz zwrócić się do lokalnego Oddziału Urzędu ds. Cudzoziemców i Granic (Direcção ou Delegação Regional do Serviço de Estrangeiros e Fronteiras – SEF) lub Urzędu Miasta (Câmara Municipal) z wnioskiem o wydanie Karty Pobytu Obywatela Unii Europejskiej (Certificado de Registo). Karta jest wydawana na 5 lat lub na przewidywany okres pobytu. Urzędnikom będziesz musiał przedstawić ważny paszport lub inny dokument tożsamości, dokumenty potwierdzające posiadanie ubezpieczenia zdrowotnego oraz środków wystarczających na pokrycie kosztów utrzymania siebie i rodziny, a także inne dokumenty uzasadniające cel pobytu, np. potwierdzenie przyjęcia na studia, wykonywania pracy (umowa o pracę) lub prowadzenia działalności gospodarczej.
Formalności przy podejmowaniu pracy. Jeżeli chcesz podjąć legalne zatrudnienie w Portugalii, nie musisz ubiegać się o zezwolenie na pracę. Masz te same prawa, co pracownicy portugalscy. Aby podjąć zatrudnienie, powinieneś posiadać numer Identyfikacji Podatkowej (Número de Contribuinte, znany również jako Número de Identificacao Fiscal – NIF). W tym celu należy złożyć do Wydziału Finansowego (Repartiçao de Finanças) podanie wraz z paszportem lub dowodem osobistym i informacją o miejscu zamieszkanie w Portugalii.
Umowy o pracę powinny być sporządzane na piśmie. Tylko umowa o pracę na czas nieokreślony nie wymaga zachowania formy pisemnej. Poza tym rodzajem w Portugalii istnieją też umowy na czas określony, zastępstwo, wykonanie określonej pracy, telepracę i w niepełnym wymiarze czasu pracy. W świetle portugalskiego prawa pracy umowa na czas próbny (periodo experimental) nie wymaga odrębnej umowy. Termin początkowy okresu próbnego odpowiada pierwszemu dniowi stosunku pracy zgodnie z treścią umowy. Podczas trwania okresu próbnego każda ze stron może wypowiedzieć umowę o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia oraz bez podania usprawiedliwionej przyczyny (justa causa). W przypadku rozwiązania umowy w tym okresie pracownikowi nie przysługuje odszkodowanie.
Warunki pracy
Godziny pracy. Standardowy dzień pracy w Portugalii trwa 9 godzin. 8 godzin to praca, a dodatkowa godzina (nieodpłatna) to czas na almoco, czyli przerwę obiadową, traktowaną przez Portugalczyków jak świętość. Za nadgodziny przysługuje ekstra wynagrodzenie. Prawo pracy stanowi, że nie można pracować dłużej niż 12 godzin dziennie lub 60 godzin w tygodniu. Portugalczycy pracują zwykle od godz. 9 do 18.
Podatki. Podatki w Portugalii pobierane są w sposób progresywny. Obowiązuje kilka progów – od 14,5 do 48%. Jednak jako obcokrajowiec możesz skorzystać ze specjalnych ulg (tzw. system NHR). Jest i całkiem sporo, a według korzystniejszych stawek możesz się rozliczać nawet przez 10 lat od przyjazdu.
Podstawowa stawka podatku VAT (Imposto sobre Valor Acrescentado – IVA) wynosi 23 proc. (na kontynencie, bo na Maderze i Azorach – dwa autonomiczne regiony Portugalii – odpowiednio 22 i 18 proc.).
Urlop. Pracownikowi zatrudnionemu na cały etat na okres nie krótszy niż rok przysługują 22 dni robocze płatnego urlopu wypoczynkowego (po przepracowaniu pełnych 6 miesięcy) oraz specjalny dodatek urlopowy (tzw. trzynasta pensja). Urlop może zostać wykorzystany w całości lub w częściach. Pracownikowi przysługuje co najmniej 10-dniowy nieprzerwany odpoczynek w ciągu roku. Urlop niewykorzystany w danym roku kalendarzowym, po uzgodnieniu pomiędzy pracownikiem i pracodawcą, może zostać wykorzystany w następnym roku, najpóźniej do 30 kwietnia. Pracownikom przysługuje dodatkowo 14 dni ustawowo wolnych od pracy - 13 – w związku ze świętami państwowymi i religijnymi oraz 1 – w związku ze świętem lokalnym.
Zasiłek dla bezrobotnych. Prawo do zasiłku przysługuje bezrobotnemu, który opłacał składkę na ubezpieczenie społeczne przez okres przynajmniej 360 dni, w ciągu 24 miesięcy bezpośrednio poprzedzających datę przejścia na bezrobocie. Świadczenie wypłacane jest przez okres od 9 do 30 miesięcy, w zależności od wieku wnioskującego (im starszy – tym dłużej ma prawo) oraz liczby miesięcy opłacania składki.
Świadczenia dla bezrobotnych w Portugalii obejmują: zasiłek dla bezrobotnych (subsídio de desemprego), częściowy zasiłek dla bezrobotnych oraz dodatek dla bezrobotnych (subsídio social de desemprego). Ten ostatni przysługuje osobom, którym skończył się zasiłek (lub w ogóle nie płaciły na ubezpieczenie), świadczenie częściowe otrzymują zaś osoby, które dostały pracę po okresie bezrobocia, ale w niepełnym wymiarze czasu.
Zarobki i koszty życia
Ile zarobisz? W czerwcu 2022 r. minimalna portugalska pensja wynosiła 822 euro brutto miesięcznie. Dla porównania w Polsce było ok. 640 euro. Czy to oznacza, że w Portugalii zarobisz więcej? I tak i nie. Średnia płaca jest wyższa niż u nas, ale wiele zależy od branży, twoich kwalifikacji, doświadczenia zawodowego i znajomości języków. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w Portugalii w 2022 r. wynosiło 2750 euro.
Ile musisz wydać? Ceny w Portugalii są o ok. 30% wyższe niż w Polsce. Jednak w porównaniu do innych krajów Europy Zachodniej, jest tutaj względnie tanio. Za wynajęcie kawalerki w centrum Lizbony zapłacisz ok. 600 euro. Litr benzyny kosztuje ok. 1,9 euro, cappuccino ok. 2,5 euro, a bilet do kina ok. 8 euro.
Jak założyć firmę
Własna działalność gospodarcza. Proces zakładania swojego biznesu w Portugalii jest jednym z najprostszych w Europie. Wszystkich formalności związanych z założeniem, przekształceniem, a także rozwiązaniem firmy możesz dokonać w jednym miejscu – Centrum Formalności Przedsiębiorcy (Centro de Formalidades das Empresas – CFE). Składa się ono ze wszystkich potrzebnych publicznych instytucji i urzędów odpowiedzialnych za formalny proces rejestracji nowej firmy na poszczególnych etapach rozpoczynania działalności gospodarczej. W tym samym budynku znajduje się również biuro informacji dla przedsiębiorców (help desk). Obecnie w Portugalii działa 10 oddziałów Lojas da Empresa: w Combra, Braga, Aveiro, Lisboa, Porto, Leiria, Visem, Loulé, Funchal i Setúbal. Do załatwienia formalności będziesz potrzebował potwierdzenie prawa pobytu.
Założenie firmy możliwe jest również przy wykorzystaniu portalu http://www.portaldaempresa.pt („Firma Online”).
Więcej informacji znajdziesz na stronie http://info.portaldasfinancas.gov.pt/pt/Pages/homepage.aspx
Kogo wchłonie rynek pracy
Stopa bezrobocia w Portugalii w lutym 2018 r. wyniosła 8,1 proc. To więcej niż w Polsce, ale prawie połowę mniej niż 3 lata temu w Portugalii, gdy kraj znajdował się w kryzysie. Najwięcej ofert pracy oferuje znajdą lekarze, pielęgniarze oraz informatycy. Polacy w Portugalii najczęściej jednak podejmują pracę sezonową w rolnictwie – na plantacjach i w szklarniach przy zbiorze owoców (winogrona, gruszki, truskawki) i warzyw oraz w branży turystycznej – w hotelarstwie i gastronomii. Największe szanse na angaż mają osoby, które dobrze znają portugalski.
Przedstawiciele niektórych zawodów (np. lekarzy, dentystów, prawników) zobowiązani są do nostryfikacji dyplomów, co wymaga zdania egzaminów językowych i uznania kwalifikacji.
Dozwolone od lat…
Rozpoczęcie pracy może nastąpić po ukończeniu 16. roku życia. Nieletni mogą pracować tylko wtedy, gdy ukończyli obowiązkową naukę szkolną lub jednocześnie uczą się w szkole średniej lub zawodowej. Mogą wykonywać jedynie proste zadania, które nie zagrażają ich fizycznej integralności, bezpieczeństwu i zdrowiu lub edukacji czy kształceniu zawodowemu. Młodzi nie mogą brać nadgodzin – tego rodzaju praca jest dozwolona tylko w ściśle określonych przypadkach (takich jak udział w zajęciach artystycznych lub kulturalnych).
Czy wiesz, że...?
- Stopa bezrobocia w Portugalii w sierpniu 2022 r. wyniosła 5,7 proc.
- W Lizbonie znajduje się najstarsza księgarnia na świecie założona w 1732 r.
- Azulejos to powszechnie spotykane na terenie całej Portugalii niebieskie kafelki, które są artystycznymi dziełami i wypełniają wiele pomieszczeń w portugalskich domach. Nie są to zwykłe znane nam kafelki przemysłowe lecz mozaiki, z których tworzy się wyjątkowe dzieła.
- 1649 – tyle godzin spędził w pracy przeciętny Portugalczyk w 2021 r.
Data utworzenia: