Belgia: kraj poliglotów

Belgia podzielona jest na trzy regiony. Różnią się one nie tylko pod względem językowym. W każdym występują odmienne wskaźniki bezrobocia oraz dysproporcje w liczbach osób pracujących. Liczba ludności aktywnej zawodowo rośnie znacznie szybciej niż liczba miejsc pracy. Mimo to warto spróbować swoich sił w tym stabilnym gospodarczo państwie.

Papierkowa robota, czyli formalności

Meldunek. Od dnia przyjazdu do Belgii masz 8 dni roboczych na zameldowanie się w urzędzie gminy (poprzez ten organ zgłaszasz się do tzw. Rejestru Narodowego). Ten obowiązek nie dotyczy osób przebywających w pensjonatach, hotelach, szpitalach czy więzieniach – w tych przypadkach formalnościami zajmuje się placówka. Polscy obywatele mogą przebywać na terenie Belgii turystycznie 3 miesiące (90 dni) i po tym terminie należy opuścić kraj. Urzędy gminne zazwyczaj nie wydają żadnego dokumentu potwierdzającego 90-dniowy pobyt na terenie Belgii. Uwaga! Za brak dowodu tożsamości lub niedopełnienie obowiązku meldunkowego możesz otrzymać karę finansową.

Legalizacja pobytu powyżej 3 miesięcy. Jest możliwa wtedy, gdy: jesteś pracownikiem zatrudnionym na umowę o pracę lub osobą prowadzącą własną działalność gospodarczą, poszukujesz pracy, jesteś studentem uczącym się na terenie Belgii i posiadającym ubezpieczenie zdrowotne czy też po prostu osobą posiadającą ubezpieczenie zdrowotne i wystarczające środki na utrzymanie. Jeżeli chcesz zostać w Belgii dłużej niż 3 miesiące, udaj się do najbliższego twojemu miejscu zamieszkania urzędu miasta lub gminy i złóż wniosek o rejestrację (Aneks 19).

Formalności przy podejmowaniu pracy. Umowy o pracę zawiera się w Belgii w formie pisemnej lub ustnej. Jeżeli zawrzesz ją w formie ustnej, będzie traktowana jako umowa na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy. Jednak w interesie pracownika jest, aby jego umowa miała zawsze formę pisemną. Jeżeli podpiszesz umowę na przynajmniej 90 dni (3 miesiące), możesz zgłosić się do urzędników po kartę E (Aneks 8). Da ci ona prawo do pięcioletniego pobytu i pracy na terenie Belgii.

Prawo tego kraju stanowi, że język zawartej umowy jest uzależniony od regionu, w którym została podpisana. Umowy muszą być zawierane:

w języku flamandzkim, jeśli firma ma siedzibę w flamandzkojęzycznej części Belgii
w języku francuskim, jeśli firma ma siedzibę we francuskojęzycznej części Belgii
w języku niemieckim, jeśli firma ma siedzibę w niemieckojęzycznej części Belgii

Jeżeli przedsiębiorstwo znajduje się w Regionie Stołecznym Brukseli, musi przekazać francuskojęzycznym obywatelom umowy w języku francuskim, a flamandzkojęzycznym w języku flamandzkim.

Warunki pracy

Godziny pracy. Belgijski kodeks pracy stanowi, że pracownik nie powinien pracować więcej niż 8 h dziennie i 38 h w tygodniu. I – co do zasady – Belgowie trzymają się tych ram. Jednak w niektórych sektorach (np. w branży budowlanej) dopuszcza się 40-godzinny tydzień pracy. Niedziele są wolne dla wszystkich. Jeżeli Twój czas pracy przekroczy regulaminowy czas, masz prawo do dodatkowego wynagrodzenia. Liczba nadgodzin nie może przekroczyć 65 godzin w ciągu 3 miesięcy. Za nadgodziny nie możesz dostać dodatkowego dnia wolnego – pracodawca musi Ci za nie po prostu zapłacić.

Podatki. Każdy podatnik ma obowiązek składania corocznych zeznań podatkowych do urzędu skarbowego. Obowiązuje progresywny system podatkowy – im więcej zarobisz, tym więcej będziesz musiał oddać państwu. A progi są cztery: 25% (do 13 250 euro), 40% (do 23 290 euro), 45% (do 40 480 euro) i 50%. W 2022 roku kwota wolna od podatku wynosiła 13 540 euro.

Urlop. Przy sześciodniowym tygodniu pracy roczny wymiar urlopu wynosi 24 dni (2 dni za każdy przepracowany miesiąc), przy pięciodniowym – 20 dni. Pracownikowi przysługuje też 10 dni płatnych, wolnych od pracy ze względu na święta państwowe lub kościelne (zazwyczaj praca w te dni jest zabroniona). Jeżeli w roku poprzedzającym rok ustalania prawa do urlopu byłeś zatrudniony u innego pracodawcy, musisz udowodnić prawo do urlopu, dostarczając zaświadczenie nowemu obecnemu pracodawcy.

Zasiłek macierzyński przysługuje kobietom, które w okresie dwóch ostatnich kwartałów poprzedzających kwartał, w którym rozpoczął się urlop macierzyński przepracowały min. 400 godzin lub równoznacznych z przepracowanymi godzin (np. okresy niezdolności do pracy opłacane przez pracodawcę, dni świąteczne).

Zasiłek dla bezrobotnych. O zasiłek dla osób bezrobotnych mogą starać się osoby, które były zatrudnione przez belgijskiego pracodawcę i utraciły pracę, czyli zostały zwolnione nie ze swojej winy lub umowa wygasła. Wielkość świadczenia zależy od twojego wieku i stażu pracy (na umowie o pracę). Jeżeli masz mniej niż 36 lat, musisz poświadczyć, że pracowałeś min. 312 dni roboczych w okresie 21 miesięcy przed złożeniem wniosku. Jeżeli jesteś w wieku 36-50 lat musisz udowodnić, że przepracowałeś min. 468 dni w okresie 33 miesięcy przed złożeniem wniosku. Jeżeli zaś masz więcej niż 50 lat, musisz wykazać, że przepracowałeś min. 624 dni roboczych w okresie 42 miesięcy przed złożeniem wniosku.

Więcej informacji znajdziesz na stronach Narodowej Agencji Zatrudnienia w Belgii.

Zarobki i koszty życia

Ile zarobisz? W Belgii wysokość płac jest ustalana w układach zbiorowych (CAO). Są one zawierane pomiędzy związkami zawodowymi a przedstawicielami pracodawców na szczeblu przedsiębiorstwa lub sektora/branży w ramach komisji wspólnej. Na największe stawki mogą liczyć wykwalifikowani specjaliści oraz rzemieślnicy. Ile mogą zarobić? To zależy od doświadczenia oraz posiadanych kwalifikacji. Popłaca też znajomość francuskiego lub niemieckiego. Oczywiście możesz też zabłysnąć swoim niderlandzkim!
Jeśli zarobki nie są określone przez układy zbiorowe, wówczas pracownik ma prawo do gwarantowanej płacy minimalnej. Jej wysokość jest wynikiem ustaleń między partnerami społecznymi, takimi jak: Narodowa Rada ds. Zatrudnienia, organizacje pracodawców oraz związki zawodowe. Obecnie płaca minimalna wynosi ok. 1842 euro brutto. Belgijski rząd podnosi ją średnio dwa razy w roku.

Ile musisz wydać? Życie w Belgii nie należy do tanich. Miesięczne koszty życia dla jednej osoby (mieszkanie, rachunki i wyżywienie) to min. 1000 euro. Cena za wynajem pokoju waha się od 100 do 400 euro za miesiąc. Koszt kawalerki rozpoczyna się od ok. 350 euro za miesiąc. Za mieszkanie dwupokojowe zapłacisz 500 – 900 euro. Niestety, w samej Brukseli obowiązują znacznie wyższe ceny.

Jak założyć firmę

Własna działalność gospodarcza. Przedstawiciele wolnych zawodów, przedsiębiorcy prowadzący firmy jednoosobowe, pełnomocnicy w spółkach oraz tzw. aktywni wspólnicy w Belgii nazywani są indépendants. Aby stać się jednym z nich i założyć swoją działalność musisz mieć ukończony 18. rok życia, posiadać zaświadczenie o niekaralności, zaświadczenie z gminy o zameldowaniu oraz zaświadczenie z banku o posiadaniu konta. Przy zakładaniu firmy należy dysponować odpowiednim lokalem do prowadzenia danego rodzaju działalności gospodarczej. Firma może mieć również siedzibę w domu (mieszkaniu przedsiębiorcy). Jako osoba zakładająca przedsiębiorstwo powinieneś wykazać się znajomością co najmniej jednego z oficjalnych języków urzędowych w Belgii (francuski, niderlandzki, niemiecki), choć nie jest to warunek formalny. Samodzielną działalność zarejestrujesz w tzw. okienkach przedsiębiorstw (fr. guichets d'entreprises). Konieczne będzie spełnienie wymogów formalnych oraz wykazanie „zdolności do kierowania firmą”. Jeśli wszystkie dyplomy, które posiadasz, uzyskałeś z Polsce, a całe twoje doświadczenie zawodowe w kierowaniu firmą również zdobyłeś w swoim kraju – wybierz się do jednego z „okienek”, by uzyskać szczegółowe informacje na temat wymogów, jakie musisz spełnić. Być może konieczne będzie ukończenie dodatkowych kursów.

Procedura rejestracyjna trwa około tygodnia (od złożenia kompletu prawidłowo wypełnionych dokumentów). Jeżeli złożona dokumentacja zostanie zaakceptowana, „okienko” wyda wypis z rejestru handlowego (extrait) z La Banque-Carrefour des Entreprises. Twoja firma uzyska w „okienku” numer rejestracyjny, który po dokonaniu rejestracji w administracji fiskalnej ds. VAT stanie się również numerem VAT.

Kogo wchłonie rynek pracy

Stopa bezrobocia w Belgii w czerwcu 2022 wynosiła 5,5 proc. Zatrudnienie w tym kraju znajdą przede wszystkim mechanicy samochodowi, opiekunowie do dzieci i osób starszych oraz magazynierzy. Belgijscy pracodawcy poszukują też brygadzistów, sortowaczy surowców wtórnych, monterów, brukarzy, elektryków, mechaników i murarzy, ale i pracowników biurowych oraz sprzedawców. Bardzo kusząca dla obcokrajowców jest praca sezonowa, głównie przy zbiorach owoców i warzyw.

Dozwolone od lat...

W Belgii możesz zacząć pracę od 15. roku życia. Do osiągnięcia pełnoletności młodzi na rynku pracy objęci są specjalną ochroną prawną. Jeśli masz 15-16 lat, ale nie ukończyłeś dwóch pierwszych klas szkoły średniej, nie znajdziesz pracy. Studenci na belgijskim rynku pracy mogą być bardziej elastyczni – prawo gwarantuje im obniżone stawki na ubezpieczenie społeczne oraz niższy godzinowy wymiar czasu pracy.

Czy wiesz, że...?

„Belgijskie okno” – tak określa się zjawisko dobrej widoczności Belgii nocą z przestrzeni kosmicznej. Jego powód jest prosty: liczba autostrad i stopień urbanizacji tworzą specyficzną sieć światła widzianą z kosmosu.
60 tys. euro – tyle w 2022 roku wynosiło średnie roczne wynagrodzenie w Belgii.

#belgia #praca