Szwecja: dobra płaca w koronie

Ojczyzna Alfreda Nobla wciąż cieszy się zainteresowaniem Polaków szukających zatrudniania poza granicami kraju. Nic dziwnego: stosunek zarobków do kosztów życia w Szwecji jest dużo korzystniejszy niż w Polsce. Za najniższą szwedzką pensję można opłacić mieszkanie i godnie żyć oraz odłożyć na wakacje. Pozostaje tylko przyzwyczaić się do odmiennej od polskiej mentalności północnych sąsiadów.

Papierkowa robota, czyli formalności

Meldunek. Osoby przybywające do Szwecji z zamiarem krótkiego pobytu (do trzech miesięcy), nie muszą się meldować.

Legalizacja pobytu powyżej 3 miesięcy. Obywatele UE/EOG, którzy pracują, prowadzą firmę, są studentami lub posiadają wystarczające środki na utrzymanie, mają prawo zamieszkiwać w Szwecji przez 90 dni bez wymogu uzyskania pozwolenia na pobyt. Jeśli jesteś w Szwecji i szukasz pracy, możesz ubiegać się o tzw. numer koordynacyjny (Samordningsnummer). Jeśli jesteś obywatelem UE/EOG i pozostajesz w Szwecji przez 6 miesięcy lub dłużej i jesteś w pracy, musisz złożyć wniosek do szwedzkiego urzędu podatkowego (Skatteverkt) – numer koordynacyjny jest już wtedy niezbędny. Jeśli zamierzasz mieszkać i pracować w Szwecji przez co najmniej jeden rok, w tym samym urzędzie możesz złożyć wniosek o rejestrację w Rejestrze Populacji. Jeśli wniosek zostanie przyznany, otrzymasz osobisty numer identyfikacyjny. Będzie potrzebny w wielu różnych kontekstach w kontaktach z różnymi organami.

Pamiętaj! Posiadanie szwedzkiego numeru osobowego (Personnummer) jest podstawowym warunkiem stabilnego funkcjonowania w Szwecji.

Formalności przy podejmowaniu pracy. W Szwecji obowiązują dwie podstawowe formy zatrudnienia: umowa na czas określony i nieokreślony. Umowa na czas nieokreślony jest najpopularniejszą i najbardziej korzystną dla pracownika. Pamiętaj, aby zapoznać się z treścią umowy o pracę przed jej podpisaniem. Zgodnie z prawem umowa może mieć początkowo formę ustną. Jednakże w tej sytuacji pracodawca powinien dostarczyć pracownikowi umowę w formie pisemnej najpóźniej miesiąc po podjęciu przez niego pracy.

Warunki pracy

Godziny pracy. W Szwecji tydzień pracy trwa 40 godzin tygodniowo, plus maksymalnie 8-10 godzin nadliczbowych. W ciągu roku liczba godzin nadliczbowych nie może przekroczyć 200. Osoby, które mają dzieci poniżej 8. roku życia mogą wnioskować o skrócenie czasu pracy – nawet o 1/4. Każdy pracownik musi mieć co najmniej 11 łącznych godzin odpoczynku podczas jednej doby. Odpoczynek musi obejmować godziny od 24:00 do 5:00. W ciągu 7 dni pracownik musi odpoczywać łącznie 36 godzin.

Podatki. Daniny w Szwecji należą do najwyższych w Europie. Na rzecz komuny płaci się podatek w wysokości od 29 do 35%. Do tego dochodzi dwudziestoprocentowa danina na rzecz państwa – dotyczy to osób, których roczne dochody przekroczą kwotę 540 700 koron. Pracowników tymczasowych, którzy w danym roku podatkowym spędzą w Szwecji mniej niż 183 dni, obowiązuje odrębna stawka – 25%

VAT na żywność wynosi 12 proc., na większość pozostałych towarów – 25 proc. Mieszkańcy płacą także inne daniny – m.in. podatek majątkowy i od nieruchomości. Więcej szczegółów – w języku polskim! - na stronach szwedzkiego Urzędu Podatkowego (Skatteverket).

Urlop. W ciągu roku masz prawo do minimum 25 dni wypoczynku (pięciu tygodni). W niektórych układach zbiorowych zapisano jednak znacznie korzystniejsze rozwiązania.

Zasiłek dla bezrobotnych. Szwedzki system pomocy dla bezrobotnych opiera się na dwóch komponentach: ogólnym ubezpieczeniu podstawowym oraz dobrowolnym ubezpieczeniu od utraty dochodów (listę funduszy znajdziesz na stronie www.iaf.se ). Podstawowy zasiłek otrzymasz, jeśli w ciągu ostatniego roku przepracowałeś co najmniej 6 miesięcy – w każdym co najmniej 80 godzin. Więcej informacji na stronie Rady ds. Ubezpieczenia na Wypadek Bezrobocia (Inspektionen för arbetslöshetsförsäkringen, IAF).

Zarobki i koszty życia

Ile zarobisz? Wysokość wynagrodzeń w Szwecji zależy od branży oraz układów zbiorowych. W 2022 r. średnia miesięczna pensja wynosiła nieco pond 40 tys. koron. Więcej zarobić mogą wykwalifikowani specjaliści – lekarze, inżynierowie czy programiści nawet 2 razy tyle. Znajomość szwedzkiego zwiększa twoje szanse na znalezienie dobrze płatnej pracy. Płace minimalne ustalane są oddzielnie dla każdej z branż w umowach między pracodawcami a pracobiorcami.

Ile musisz wydać? Życie w Szwecji do najtańszych nie należy. Koszt wynajęcia kawalerki w Sztokholmie to koszt ok. 8 tys. koron. Za posiłek w średniej klasy restauracji trzeba zapłacić ok. 500 koron. Bilet miesięczny na komunikację miejską to wydatek rzędu 800 koron. W mniejszych miastach będzie odpowiednio taniej.

Jak założyć firmę

Własna działalność gospodarcza. Prowadzenie działalności gospodarczej w Szwecji na zasadzie samozatrudnienia wymaga uzyskania pozwolenia na pobyt. Aby je dostać, musisz złożyć w Urzędzie ds. Migracji (Migrationsverket) certyfikat rejestracji przedsiębiorstwa i ewentualnie inne dokumenty potwierdzające prowadzenie własnego biznesu. Pozwolenie wydawane jest zwykle na okres pięciu lat, lecz jeśli prowadzona działalność nie będzie wykazywała dochodów, pozwalających na utrzymanie się w Szwecji, może zostać cofnięte.

Jeżeli chcesz jako obywatel polski zarejestrować jednoosobową firmę (Enskild näringsidkare) i podjąć pracę na zasadzie samozatrudnienia, musisz uzyskać numer statystyczny i numer VAT. W tym celu prześlij do Urzędu Skarbowego następujące dokumenty: formularz SKV 4632 (dostępny na tej stronie), poświadczoną kopię paszportu, zaświadczenie z urzędu podatkowego o braku zaległości podatkowych i ubezpieczeniowych w ZUS.

Więcej informacji znajdziesz na stronie https://www.verksamt.se/

Kogo wchłonie rynek pracy

Obszary rynku pracy, w których występuje niedobór pracowników to: służba zdrowia, opieka nad osobami w podeszłym wieku, branża IT, edukacja (wczesnoszkolna i przedszkolna), budownictwo. Problemów ze znalezieniem zatrudnienia nie powinni też mieć doświadczeni pracownicy z tytułem inżyniera.

Rynek pracy wchłonie także mechaników, kierowców, ochroniarzy i pracowników gastronomii. Polacy znajdą również zatrudnienie w firmach sprzątających i dbających o porządek, mogą również pełnić funkcję pracowników socjalnych. Wśród osób z wyższym wykształceniem i wysokimi kwalifikacjami rynek otwarty jest zwłaszcza dla specjalistów z branży IT (informatyków, programistów), transportu, komunikacji, biotechnologii specjalistów ds. sprzedaży i marketingu, a także księgowych i nauczycieli.

Dozwolone od lat...

W Szwecji można zawierać umowy o pracę od momentu osiągnięcia 16 lat. Warunkiem jest ukończenie szkoły.

Czy wiesz, że...?

Stopa bezrobocia w Szwecji w sierpniu 2022 r. wynosiła 6,5 proc. Wśród młodych wskaźnik ten wynosił aż 22,1 proc.
Około 80 proc. mieszkańców mówi w języku angielskim.
Podczas rekrutacji pracodawca wymaga przynajmniej podstawowej znajomości języka szwedzkiego. Warto więc wcześniej pomyśleć o kursie językowym.
Alkohol sprzedawany jest w tygodniu do 18, w weekendy do 15. Zakupić go mogą osoby, które ukończyły 20. rok życia.
1444 – tyle godzin przepracował w 2021 r. przeciętny Szwed. To aż o 122 godziny mniej niż średnia unijna.

#szwecja #praca