Finlandia: zimny kraj serdecznych ludzi
Finlandia kusi pracowników zza granicy wysokimi zarobkami oraz świetnymi warunkami zatrudnienia. Na najwyższe płace liczyć mogą pracownicy sektora ochrony zdrowia oraz specjaliści IT.
Papierkowa robota, czyli formalności
Meldunek. W przypadku pobytu do 3 miesięcy nie musisz ubiegać się o meldunek lub rejestrować miejsca zamieszkania.
Legalizacja pobytu powyżej 3 miesięcy. Jeśli zamierzasz przebywać w Finlandii więcej niż 90 dni, zarejestruj się w biurze migracyjnym odpowiednim dla twojego miejsca zamieszkania (Maahanmuuttovirasto; www.migri.fi/etusivu). Otrzymasz kartę pobytu – będzie ważna do 5 lat. Aby się zarejestrować, będziesz potrzebować paszportu/dowodu osobistego oraz dokumentu potwierdzającego charakter pobytu w Finlandii (w przypadku pracowników – zaświadczenie od pracodawcy o stosunku pracy, osób samozatrudnionych – informacja o samozatrudnieniu, studentów – zaświadczenie z uczelni oraz informacja o posiadanym ubezpieczeniu, w pozostałych przypadkach – informacja o posiadanych środkach utrzymania). Więcej informacje o rejestracji znajdziesz na stronie biura migracyjnego: http://migri.fi/en/eu-citizen.
Jeśli przebywasz w Finlandii nieprzerwanie przez okres ponad 5 lat, możesz wnioskować o prawo stałego pobytu. Szczegółowe informacje o procedurach pod adresem: http://migri.fi/en/eu-citizen.
Osobom, które zamierzają pozostać w Finlandii na dłużej powinny rozważyć dokonanie wpisu do rejestru ewidencji ludności, który prowadzą urzędy miejskie. Dzięki temu uzyskasz fiński numer identyfikacji ludności, który umożliwia załatwienie wielu spraw w urzędach, założenie konta w banku oraz jest wymagany w przypadku korzystania z publicznej opieki zdrowotnej.
Formalności przy podejmowaniu pracy. W Finlandii większość umów o pracę zawierana jest na czas określony. Wybór takiej formy wymaga każdorazowo uzasadnienia. Możesz zawrzeć z pracodawcą kilka kolejnych umów o pracę na czas określony. W licznych sektorach pracodawcy i organizacje pracownicze zawierają zbiorowe umowy o pracę, których ustalenia odbiegają od regulacji prawa pracy – na ogół warunki są w nich korzystniejsze dla pracowników niż te określone w prawie pracy. Umowy zwykle są zawierane w formie pisemnej. Dopuszcza się umowy o pracę w formie ustnej, lecz twój pracodawca musi wtedy przy pierwszej wypłacie pisemnie potwierdzić warunki umowy (obowiązek leży po jego stronie). Umowę można też zawrzeć elektronicznie.
W twojej umowie powinny zostać określone: strony umowy, czas rozpoczęcia pracy oraz czas pracy, czas trwania umowy, ewentualne uzasadnienie zawarcia umowy na czas określony, ewentualne informacje o okresie próbnym (w przypadku umów na czas nieokreślony nie może trwać dłużej niż 4 miesiące), miejsce pracy, wynagrodzenie, długość urlopu, okres wypowiedzenia, informacje o pracy dodatkowej i nadgodzinach, podpisy i data zawarcia umowy.
Warunki pracy
Godziny pracy. Standardowy maksymalny czas pracy to 8 godzin dziennie i 40 tygodniowo (tydzień pracy to 5 dni). Czas pracy może zostać wydłużony na podstawie dwustronnych ustaleń, ale nie może przekroczyć 9 godzien dziennie i 45 tygodniowo; można go też skrócić.
Podatki. W Finlandii obowiązuje progresywny system podatkowy, a wysokość daniny, jaką każdy pracownik musi zapłacić na rzecz państwa oblicza się w oparciu o 4 progi: 8% (dla dochodów niższych niż 28 700 euro rocznie), 17,25% (do 47 300 euro), 21,25% (do 82 900 euro) i 31,25%. Do tego dochodzą m.in. podatki na rzecz gminy (od 16,5 do 23,5% w zależności od miejsca zamieszkania), wspólnoty wyznaniowej (1 lub 2 proc.; Fiński Kościół Ewangelicko-Luterański i Kościół Prawosławny pobierają go od swoich członków), nadawcy publicznego, skarbu państwa; odprowadzone zostaną też składki socjalne. Oddzielnie naliczany jest podatek od dochodów kapitałowych (pääomavero), np. od odsetek od lokat pieniężnych czy wynajmu lokali.
Obcokrajowcy, którzy przepracują w Finlandii mniej niż 6 miesięcy płacą stały podatek w wysokości 35%.
Pamiętaj, że pracując w Finlandii, musisz posiadać numer identyfikacji podatkowej (henkilötunnus). Aby go otrzymać, skontaktuj się z miejscowym urzędem podatkowym (https://www.vero.fi/en/).
Aby wpłacić zaliczkę na poczet podatku dochodowego, niezwłocznie po rozpoczęciu pracy (maksymalnie do końca pierwszego miesiąca, w którym rozpocząłeś pracę) zwróć się do miejscowego urzędu skarbowego. Jeśli zaniedbasz ten obowiązek, możesz zapłacić karę.
Wiele wydatków możesz odliczyć od podatku, np. koszty dojazdu do pracy, zakupu książek i sprzętu niezbędnych do wykonywania zawodu.
Szczegółowe informacje podatkowe można uzyskać na stronie internetowej fińskiego Urzędu Podatkowego (Verohallitus – Finnish Tax Administration): http://www.vero.fi
Urlop. Fińskim pracownikom przysługują w ciągu roku 4 tygodnie płatnego urlopu latem oraz dodatkowy tydzień wakacji zimą.
Zasiłek dla bezrobotnych. Pracując w Finlandii możesz ubiegać się o dwa rodzaje świadczeń z tytułu bezrobocia: zasiłek podstawowy (wypłacany przez miejscową Agencję ds. Ubezpieczeń Społecznych, KELA, http://www.kela.fi/web/en) oraz zasiłek zależny od przychodów (wypłacany przez kasę ubezpieczenia właściwą dla sektora, w którym pracujesz: Yleinen työttömyyskassa, YTK, https://en.ytk.fi).
Aby otrzymać zasiłek z kasy ubezpieczeniowej (wypłacany przez maks. 500 dni), musisz wykonywać pracę przez 10 miesięcy. A co jeśli przyjechałeś niedawno z Polski, pracowałeś w Finlandii i straciłeś pracę przed upływem 10 miesiąca? Wówczas nie musisz spełniać powyższego warunku: w ciągu 4 tygodni od przyjazdu zapisz się do kasy dla bezrobotnych, wypełnij niezbędne dokumenty oraz przepracuj min. 4 tygodnie – w ten sposób otrzymasz prawo do świadczenia.
Zarobki i koszty życia
Ile zarobisz? Średnia miesięczna pensja w sierpniu 2022 r. wynosiła 3758 euro brutto. Znaczną część zarobku pochłaniają stosunkowo wysokie podatki. Nie ustalono jednej obowiązującej stawki płacy minimalnej, jest ona przedmiotem ustaleń pracodawców i związków zawodowych.
Ile musisz wydać? Finlandia jest jednym z najdroższych krajów Europy. Jeśli planujesz przeprowadzkę do tego kraju, musisz liczyć się ze sporymi wydatkami. Wynajęcie małego mieszkania w Helsinkach będzie cię kosztowało minimum 800 euro. Za bilet miesięczny na komunikację miejską zapłacisz ok. 60 euro. Kawa na mieście kosztuje ok. 6 euro. Bilet do kina – 30 euro.
Jak założyć firmę
Własna działalność gospodarcza. W Finlandii możesz założyć jeden z następujących rodzajów spółek: jawną (avoin yhtiö), komandytową (kommandiittiyhtiö), prywatną lub publiczną spółkę akcyjną (osakeyhtiö/julkinen osakeyhtiö) bądź oddział (sivuliike). Więcej o możliwych formach działalności gospodarczej: https://www.prh.fi/en/kaupparekisteri/yrityksen_perustaminen/forms_of_business.html
W celu rejestracji spółki udaj się do Urzędu Patentów i Rejestracji (Patentti- ja rekisterihallitus). Musisz uzyskać wpis do prowadzonego przez Urząd Rejestru Handlowego. Wniosek o wpis musi być wypełniony po fińsku lub szwedzku (formularze dostępne są po fińsku, szwedzku oraz angielsku). Przy jego użyciu możesz równocześnie zgłosić swoją firmę do kilku instytucji, w tym do Urzędu Podatkowego i Rejestru Pracodawców.
Wniosek możesz złożyć osobiście w Urzędzie Patentów i Rejestracji, urzędzie podatkowym lub wysłać pocztą.
Wszystkie wymagane dokumenty muszą być przetłumaczone na fiński lub szwedzki przez tłumacza przysięgłego. Warto skontaktować się także z doradcami z urzędu pracy i otrzymać informację o możliwych dotacjach i pomocy dla początkujących przedsiębiorców. Pamiętaj, aby swój pobyt zarejestrować również w miejscowym komisariacie policji (w zależności od długości pobytu).
Kogo wchłonie rynek
Pielęgniarki, lekarze, dentyści, opiekunowie osób niepełnosprawnych, pracownicy socjalni, psychologowie oraz nauczyciele to najbardziej deficytowe zawody w Finlandii. Pracę bez większego problemu znajdą również wykwalifikowani pracownicy fizyczni, inżynierowie, specjaliści IT i pracownicy sektora bankowego. Jeśli jesteś zainteresowany zatrudnieniem sezonowym, powinieneś zainteresować się możliwością jej podjęcia przy zbiorach warzyw, owoców (na przykład truskawek) czy runa leśnego. Stopa bezrobocia wynosi 7,7 proc. (sierpień 2022 r.).
Dozwolone od lat...
W Finlandii można pracować po ukończeniu 15. roku życia, pod warunkiem, że ukończyłeś obowiązkową edukację. Osoba między 15. i 18. rokiem życia może pracować w systemie zmianowym, ale nie po północy. W czasie przerw szkolnych zatrudniać można również osoby w wieku 14 lat. Osoby niepełnoletnie nie mogą wykonywać prac ciężkich, ryzykownych i szkodliwych dla zdrowia.
Czy wiesz, że...?
- Finlandia jest najbardziej zalesionym krajem Europy: lasy to ok. 76 proc. powierzchni kraju.
- Na terenie tego kraju znajduje się 188 tys. jezior.
- Wg. danych OECD przeciętny Fin w 2021 roku przepracował 1518 godzin.
Data utworzenia: