Wielka Brytania: exit w żółwim tempie
Wyjście Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej sporo namieszało na brytyjskim rynku pracy. Obcokrajowcy chcący podjąć zatrudnienie na wyspach muszą obecnie spełnić wiele dodatkowych wymogów. Jednak wciąż może się to opłacać. Średnie zarobki w Zjednocznym Królestwie są wielokrotnie wyższe niż w Polsce.
Papierkowa robota, czyli formalności
Wiza. Po Brexicie wyjazd do pracy do Wielkiej Brytanii nie jest już taki prosty. Najpierw będziesz musiał postarać się o wizę. Odpowiedni wniosek znajdziesz na stronie www.gov.uk. Niezbędny będzie też m.in. paszport, dokument potwierdzający, że znalazłeś już pracodawcę gotowego cię zatrudnić oraz certyfikat potwierdzający znajomość angielskiego. Opłata wizowa w 2022 r. wynosiła 68 funtów.
Meldunek. Obowiązek meldunkowy nie istnieje.
Legalizacja pobytu powyżej 3 miesięcy. By uzyskać registration certificate, będziesz musiał przedstawić ważny paszport lub dowód (oryginał!), akt urodzenia lub ślubu oraz dwa zdjęcia. Osoby zatrudnione będą też musiały przygotować zaświadczenie o tym, że pracują, studenci – potwierdzenie z uczelni, samozatrudnieni – dowód opłacania ubezpieczenia zdrowotnego (zarejestrowania w National Insurance), a żyjący z oszczędności – potwierdzenie ubezpieczenia i posiadania odpowiedniej ilości gotówki. Certyfikat mogą też uzyskać bezrobotni, emeryci i niezdolni do pracy.
Wniosek o udzielenie rezydentury tymczasowej (formularz EEA QP) oraz dalsze informacje dostępne są na stronie https://www.gov.uk/eea-registration-certificate/apply. Opłata za wydanie certyfikatu wynosi 65 funtów.
Po 5 latach mieszkania, pracy, studiowania lub samozatrudnienia w Wielkiej Brytanii można ubiegać się o rezydenturę stałą (prawo do stałego pobytu – permanent residence).
Formalności przy podejmowaniu pracy. W Wielkiej Brytanii nie jest regułą, aby podpisywać umowę o pracę między pracodawcą a pracownikiem, umowy o pracę bardzo często mają formę ustną. W takim wypadku pracodawca jest jednak zobowiązany w ciągu 2 miesięcy od dnia zatrudnienia pracownika (na okres co najmniej miesiąca lub więcej) dostarczyć mu na piśmie oświadczenie. Oświadczenie to (written statement of employment particulars) nie jest umową o pracę, ale zawiera główne warunki zatrudnienia.
Jednak jeśli zgodzisz się na wykonanie jakiejś określonej pracy dla kogoś, np. pomalowania mu domu, to nie zawierasz z nim umowy o prace a umowę na świadczenie usług (contract to provide services).
Rodzaje umów o pracę to: umowa o pracę w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy, umowa na czas określony, umowy dla pracowników agencyjnych, freelancerów, konsultantów i kontrahentów, umowy bez określenia wymiaru czasu pracy (zero hour contracts), zatrudnianie członków rodziny, wolontariuszy i osób młodocianych.
Warunki pracy
Godziny pracy. Maksymalna liczba godzin pracy tygodniowo to 48 godzin dla pracowników mających 18 lat i więcej. Jest to średni tygodniowy czas pracy liczony w siedemnastotygodniowym okresie odniesienia. Oznacza to, że pracownik może pracować więcej niż 48 godzin tygodniowo w danym tygodniu, jeśli w ciągu tych 17 tygodni odniesienia będą tygodnie kiedy pracował mniej godzin. Pracodawca nie może wymagać od pracownika, bez jego pisemnej zgody, aby pracował więcej niż 48 godzin tygodniowo. Pracując więcej niż 6 godzin dziennie masz prawo do 20 minut przerwy w ciągu dnia. Więcej informacji o warunkach zatrudnienia na stronie brytyjskiego rządu.
Podatki. W Wielkiej Brytanii podatek zapłacisz m.in. od zarobków z tytułu zatrudnienia, dochodów z samozatrudnienia, odsetek od oszczędności, dochodów z inwestycji oraz emerytury i zasiłków państwowych. Pracowników obowiązują 3 progi podatkowe: 20% (jeśli twór roczny dochód nie przekroczy 50 270 funtów), 40% (do 150 000 funtów) i 45% (powyżej 150 000 funtów). Kwota wolna od podatku w roku podatkowym 2022/23 wynosiła 12 570 funtów, a podstawowa stawka podatku VAT – 21%.
Urlop. Jeśli jesteś zatrudniony na pełen etat i pracujesz 5 dni w tygodniu, masz prawo do nie mniej niż 28 dni płatnego urlopu rocznie, ale pracownicy zatrudnieni w niepełnym wymiarze czasu pracy i pracujący np. 3 dni tygodniowo mogą uzyskać maksymalnie 16,8 dni płatnego urlopu rocznie. Za dni wolne uznaje się też święta państwowe – to dodatkowe 8 dni wakacji.
Zasiłek dla bezrobotnych. Świadczenie (jobseeker’s allowance, JSA) przysługuje osobom, które nie pracują lub pracują mniej niż 16 godzin tygodniowo. W Wielkiej Brytanii istnieją dwa rodzaje zasiłków: contributions-based JSA wypłacany jest osobom, które zapłaciły odpowiednią liczbę składek na ubezpieczenie społeczne (NICs) w ciągu dwóch lat poprzedzających rok podatkowy, w którym ubiegają się o zasiłek. Świadczenie wypłaca urząd pracy, maksymalnie przez 182 dni.
Druga forma zasiłku to income-based JSA, uzależniony od dochodów i oszczędności. Może go otrzymać osoba, która nie wpłaciła wystarczająco dużo składek NICs i ma niskie dochody.
Więcej informacji o zasiłkach na stronie brytyjskiego rządu.
Zarobki i koszty życia
Ile zarobisz? W sierpniu 2022 r. minimalna stawka godzinowa w Wielkiej Brytanii wynosiła 9,5 funta. W tym samym okresie przeciętny Brytyjczyk zarabiał 621 funtów tygodniowo. Ale wysokość zarobków zależy od wielu czynników: wykształcenia, kwalifikacji, stażu pracy. Najlepiej wynagradzani są m.in. specjaliści IT, finansiści, inżynierowie i medycy.
Ile musisz wydać? W ostatnich latach wzrosły koszty utrzymania w Wielkiej Brytanii – podniosły się ceny m.in. ubezpieczenia samochodu i energii. Wraz z innymi rachunkami za media, benzyną i kosztami opieki nad dziećmi, mogą one stanowić znaczną część wydatków.
Koszty życia w Zjednoczonym Królestwie zależą w dużej mierze od miasta, w którym zdecydujesz się zamieszkać. Najwyższe ceny są oczywiście w Londynie. Kolejne miejsca na liście najdroższych metropolii zajmują Bristol, Brighton, Oxford i Reading. Analitycy Joseph Rowntree Foundation policzyli, że aby utrzymać się w Wielkiej Brytanii, pracujący singiel musi zarabiać minimum 300 funtów tygodniowo.
Jak założyć firmę
Własna działalność gospodarcza. Prowadząc własny biznes w Wielkiej Brytanii zapłacisz niższe składki na ubezpieczenie społeczne. Osoby jednocześnie pracujące i samozatrudnione, powinny to zgłosić w Urzędzie Podatkowym w Wielkiej Brytanii (HMCR – HM Revenue & Customs), aby nie płacić podwójnie składek na ubezpieczenie. Jeżeli chcesz rozpocząć pracę na zasadzie samozatrudnienia, musisz zarejestrować się w urzędzie podatkowym (HMRC) najszybciej jak to możliwe po rozpoczęciu działalności i odprowadzać samodzielnie podatek i właściwe składki na ubezpieczenie społeczne oraz prowadzić odpowiednią ewidencję. Szczegółowe informacje znajdziesz na stronie: https://www.gov.uk/browse/business
Kogo wchłonie rynek pracy
Od wprowadzenia Brexitu na wyspach obowiązuje punktowy system imigracyjny. Oznacza to, że pierwszeństwo mają osoby, które posiadają odpowiednie kwalifikacje i wykonują zawody kluczowe dla rozwoju brytyjskiej gospodarki. Dobre wieści są jednak takie, że w Zjednoczonym Królestwie wciąż brakuje rąk do pracy, najbardziej specjalistów IT, nauczycieli, pielęgniarek, finansistów, inżynierów, budowlańców i pracowników produkcji.
Dozwolone od lat...
Pracę można rozpocząć w wieku 16 lat. Młodzi pracownicy (16-17 lat) mają specjalne zasady zatrudnienia: czas ich pracy jest ograniczony do 8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo, zwykle nie mogą też pracować w nocy. Mają również prawo do hojniejszych i częstszych przerw w pracy i odpoczynku niż pracownicy pełnoletni.
Czy wiesz, że...?
- 3,5 proc. wynosiła stopa bezrobocia w Wielkiej Brytanii w sierpniu 2022 r.
- Londyńskie lotnisko Heathrow jest największe na świecie pod względem liczby międzynarodowych pasażerów i trzecie pod względem wszystkich pasażerów.
Data utworzenia: