Słowacja: dobra praca tuż za miedzą?

Słowacja to kraj bliski kulturowo, geograficznie i językowo; miejsce, w którym wielu Polaków pracuje już w branży IT i w różnych korporacjach – ty również możesz znaleźć tam pracę.

Papierkowa robota, czyli formalności

Meldunek. Powinieneś zgłosić swoje miejsce pobytu na Słowacji. Ten obowiązek będzie na ogół spoczywać na hotelach, motelach, noclegowniach, właścicielach apartamentów i tak dalej. Jeśli jednak korzystach z prywatnego zakwaterowania, musisz zgłosić swoje miejsce pobytu w najbliższym Urzędzie Policji ds. Cudzoziemców (Oddelení cudzineckej polície), odpowiedniku polskiej Straży Granicznej. Jako obywatel UE powinieneś to uczynić do 10 dni od wjazdu na terytorium Słowacji. Na miejscu wypełnia się stosowny formularz.

Legalizacja pobytu powyżej 3 miesięcy. Jeśli planujesz zostać na Słowacji dłużej niż 3 miesiące, musisz zgłosić się do miejscowego oddziału policji i ubiegać się o pobyt stały. Złóż wniosek wraz z dokumentem tożsamości i potwierdzeniem wniesienia opłaty skarbowej. Otrzymasz kartę pobytu, która ważna będzie przez 5 lat – po upływie tego czasu możesz przedłużyć ją o kolejne 10 lat.

Formalności przy podejmowaniu pracy. Zadbaj, aby w twojej umowie o pracę znalazły się przede wszystkim informacje takie jak: stanowisko, miejsce pracy, data rozpoczęcia zatrudnienia, czas trwania umowy, urlop, okres wypowiedzenia, warunki wynagrodzenia. Poza szczególnymi przypadkami ewentualny okres próbny nie może przekraczać 3 miesięcy.

Możesz zawrzeć umowę-zlecenie, ale pod warunkiem, że czas wykonania zlecenia nie przekroczy 350 godzin w ciągu roku. Jeśli jesteś z kolei studentem możesz zawrzeć umowę o pracę tymczasową, ale czas twojej pracy nie może przekraczać połowy tygodniowego czasu pracy – taką umowę można zawrzeć na czas określony bądź nieokreślony.

Umowę o pracę na czas określony możesz zawrzeć na nie więcej niż 3 lata, a przedłużona możesz zostać nie więcej niż 3 razy w ciągu trzech lat.

Jeśli podejmujesz pracę sezonową, umowę podpiszesz na czas określony. W sytuacji, gdy twoja praca zależna jest od pór roku, powtarza się co roku i nie przekracza ośmiu miesięcy w skali roku, możesz ją przedłużyć na czas określony więcej niż 3 razy w ciągu trzech lat.

Warunki pracy

Godziny pracy. Twój maksymalny czas pracy w skali tygodnia wyniesie odpowiednio: 40 godzin przy pracy jednozmianowej, 38 godzin i 45 minut przy dwuzmianowej, 37 godzin i 30 minut przy trzyzmianowej. Ponadto, jeśli twoja praca wiąże się z kontaktem z substacjami rakotwórczymi, jej tygodniowy wymiar nie może przekraczać 33 godzin i 30 minut. Na ogół pracuje się 40 godzin po 8 godzin dziennie, a każdego dnia przysługuje półgodzinna przerwa (będziesz miał do niej prawo jeśli pracujesz danego dnia dłużej niż 6 godzin – przerwa nie jest wliczona w czas pracy). Twój średni tygodniowy czas pracy wraz z nadgodzinami nie może przekroczyć 48 godzin.

Podatki. Na Słowacji obowiązują dwie stawki podatku dochodowego: 19% (tyle zapłacisz jeśli zarobisz mniej niż 38 553 euro) i 25% (powyżej tej kwoty). Podatek od całości dochodów będziesz musiał zapłacić jeśli spędzisz na Słowacji więcej niż 183 dni w roku. Jeśli twój pobyt będzie krótszy, odprowadzisz odpowiednio mniejszą daninę. Standardowa stawka podatku VAT wynosi 20%.

Rok podatkowy, który cię obowiązuje, jest zgodny z rokiem kalendarzowym: ustawowy termin złożenia zeznania podatkowego to 31 marzec roku następującego po roku podatkowym.

Urlop. Po przepracowanym roku przysługuje ci prawo do urlopu w wymiarze 20 dni rocznie. Jeśli jesteś zatrudniony u danego pracodawcy przez co najmniej 60 dni w danym roku kalendarzowym, ale mniej niż rok, twój urlop jest naliczany proporcjonalnie – liczbę 20 (dni urlopu) dzieli się przez 12 (miesięcy); oznacza to, że po każdym miesiącu masz prawo do 1,6 dnia urlopu.

Pracodawca powinien czuwać, abyś wykorzystał co najmniej 4 tygodnie urlopu rocznie (20 dni). Gdy zaś twój staż pracy na podstawie umowy o pracę przekroczy 15 lat, zyskasz prawo do 5 tygodni urlopu (25 dni). Pamiętaj jednak, że jeśli nie skorzystasz ze swojego urlopu, nie przysługuje ci co do zasady ekwiwalent pieniężny – taka możliwość pojawia się tylko w przypadku rozwiązania umowy o pracę.

Zasiłek dla bezrobotnych. Najważniejsze: żeby móc ubiegać się o taki zasiłek, musisz przepracować co najmniej2 lata w okresie 3 lat przed rejestracją w słowackim urzędzie pracy (Úrad práce socjálnych vecí a rodiny, www.upsvar.sk). Zasiłek będziesz pobierał przez 6 miesięcy.

Ile wyniesie zasiłek? Będzie to połowa dziennej podstawy składki opłacanej na ubezpieczenie na wypadek bezrobocia pomnożona przez liczbę dni w miesiącu. Jeśli jesteś uprawniony do pobierania zasiłku, skieruj się do Agencji Ubezpieczenia Społecznego (Sociálna Poisťovňa, www.socpoist.sk). Tam powinieneś złożyć wniosek, decyzję o rejestracji, którą dostaniesz we wspomnianym urzędzie pracy, a także dokumenty potwierdzające zatrudnienie i odprowadzenie składek na ubezpieczenie.

Zarobki i koszty życia

Ile zarobisz? Zarabiać będziesz w euro. Słowacka płaca minimalna wciąż rośnie i obecnie wynosi 700 euro. Z kolei według danych za sierpień 2022 r. roku średnia miesięczna pensja wyniosła nieco ponad 1350 euro. Najwięcej zarobisz się w regionie bratysławskim, najmniej w regionie preszowskim (północno-wschodnia część kraju, przy granicy z Polską).

Ile musisz wydać? W porównaniu z innymi krajami Europy, koszty życia na Słowacji są stosunkowo niskie. Najdrożej jest oczywiście w Bratysławie. Tam ceny są porównywalne do tych warszawskich. Wynajęcie mieszkania o powierzchni ok. 45 m będzie cię tam kosztowało ok. 800 euro. Za lunch w przeciętnej klasy restauracji zapłacisz ok. 10 euro. Bilet do kina kosztuje ok. 8 euro, a filiżanka kawy ok. 2 euro.

Jak założyć firmę

Działalność gospodarczą zarejestruj w Pojedynczym Punkcie Kontaktowym właściwym dla miejsca, w których chcesz prowadzić firmę. Przy rejestracji zostaniesz poproszony o dokument tożsamości i zaświadczenie o niekaralności – pamiętaj, aby było nie starsze niż 3 miesiące (wraz z przekładem na język słowacki). Poza tym będziesz musiał wskazać adres, pod którym będziesz prowadzić firmę.

Punkt Kontaktowy przeprowadza wstępną pierwotną rejestrację do Urzędu Skarbowego (www.financnasprava.sk) i w Socialnej poistovne (to „słowacki ZUS”, www.socpoist.sk).

Kogo wchłonie rynek pracy

Słowacki rynek pracy jest otwarty na wykwalifikowanych specjalistów znających angielski. U naszych sąsiadów pracę bez trudu znajdą m.in. programiści oraz osoby mające doświadczenie w sektorze finansów. Sporo wakatów jest w branży turystycznej. Nie maleje zapotrzebowanie na pracowników fizycznych: budowlańców, cieśli, spawaczy, mechaników czy elektromonterów. W sierpniu 2022 r. stopa bezrobocia wynosiła 6,1 proc.

Praca dla małolata

Młodociani w wieku do 16 lat mogą pracować do 30 godzin tygodniowo, a niepełnoletni w wieku między 16 i 18 lat – 37,5 godzin. Niepełnoletni nie mogą pracować nocami i w nadgodzinach.

Osoby poniżej 15 roku życia mogą wykonywać lekką pracę, która nie narazi ich zdrowia, rozwoju czy nie utrudni uczestnictwa w zajęciach szkolnych. Pracodawca takiej osoby, aby zawrzeć z nią umowę, musi otrzymać zgodę prawnych opiekunów.

Ciekawostki

Możesz skorzystać z Placement Slovakia (więcej: http://www.placementslovakia.com) – programu staży w ramach Erasmus+ dla studentów studiów wyższych, absolwentów czy młodych profesjonalistów z UE. W ten sposób poznasz Słowację, tamtejszy rynek pracy i podejmiesz decyzję, czy chciałbyś związać się na dłużej z tym krajem.
1583 – tyle godzin przepracował w 2021 r. przeciętny Słowak.

#slowacja #praca