Włochy: kraj słonecznego ryzyka

Południowe słońce, niekończące się biesiady, espresso i obowiązkowa siesta – Włochy to stan ducha! Ale czy to dobry kierunek „na saksy”? Zanim podejmiesz decyzję o przeprowadzce, sprawdź warunki pracy.

Papierkowa robota, czyli formalności

Meldunek. Obywatele państw UE nie muszą już ubiegać się o dokumenty pobytowe we Włoszech (zezwolenia na pobyt), dotychczas uzyskiwane na policji (wł. Questura). Teraz wystarczy zwykła rejestracja we włoskim odpowiedniku polskiego urzędu miasta lub gminy (referat ewidencji ludności) właściwemu miejscu zamieszkania (wł. Ufficio Anagrafe del Comune lub Municipio). W przypadku pobytu w ośrodkach turystycznych (hotelach, domach wczasowych, pensjonatach, campingach itp.) obowiązku tego dopełnia ich administracja.

Legalizacja pobytu powyżej 3 miesięcy. Jeżeli chcesz przebywać we Włoszech dłużej niż trzy miesiące musisz spełniać co najmniej jeden z następujących warunków: prowadzić własną działalność gospodarczą na zasadzie samozatrudnienia, być pracownikiem najemnym lub studentem, posiadać zabezpieczenie majątkowe oraz posiadać ubezpieczenie zdrowotne.

Formalności przy podejmowaniu pracy. By podpisać umowę o pracę, musisz najpierw postarać się o włoski numer identyfikacji podatkowej (Codice Fiscale). Bez niego nie dostaniesz się np. do lekarza i nie wynajmiesz mieszkania. Numer uzyskasz w jednym z urzędów skarbowych (Agenzia delle Entrate), które we Włoszech podlegają Ministerstwu Gospodarki i Finansów (Ministero dell’Economia e delle Finanze).

Umowa o pracę we Włoszech jest zwykle podpisywana na czas nieokreślony, ale w szczególnych przypadkach, spowodowanych np. czynnikami technicznymi czy organizacyjnymi, możliwe jest zawarcie również umowy terminowej. Umowa na czas określony musi być zawarta na piśmie i powinna precyzować dokładny czas i termin wygaśnięcia. Gdy umowa o pracę ma charakter ustny, pracodawca ma obowiązek dostarczenia pracownikowi dokumentu, na którym będą podane następujące informacje: dane pracodawcy i pracownika, przysługująca ilość dni wolnych od pracy, dzień w którym pracownik będzie otrzymywał zapłatę, a także warunki rozwiązania umowy oraz ilość czasu pracy w ujęciu dziennym lub tygodniowym.

Podejmując pracę we Włoszech, warto postarać się o założenie tzw. skrzynki skarbowej (cassetto fiscale) – to rodzaj internetowego archiwum, zawierającego m.in. wszystkie roczne deklaracje podatkowe, informacje na temat wykorzystanych ulg podatkowych i zwrotów podatku jakie otrzymaliśmy oraz korespondencję wysyłaną nam przez urząd. By założyć skrzynkę, należy zgłosić się do włoskiego urzędu skarbowego.

Warunki pracy

Godziny pracy. Ustawowy czas pracy we Włoszech wynosi 8 godzin dziennie i 40 tygodniowo, ale i w tym miejscu zauważyć można wyjątki w stosunku do poszczególnych kategorii zawodowych. Np. dla osób zatrudnionych we włoskich gospodarstwach domowych w charakterze całodobowych opiekunów, tydzień pracy jest wydłużony do 54 godzin (maksymalnie do 10 godzin dziennie). Za pracę w nadgodzinach i w porze nocnej przysługują pracownikowi odpowiednie dodatki – również te ostatnie określone zostały w umowach zbiorowych. Nadgodziny nie mogą przekroczyć 250 godz. rocznie. Jeśli twój czas pracy jest dłuższy niż 6 godz. masz prawo do przerwy.

Podatki. Włoscy pracownicy rozliczają się z urzędem skarbowym wg. czterostopniowej skali podatkowej. Najniższy próg wynosi 23% (dla dochodów do 15 tys. euro). Kolejne to 25% (do 28 tys.), 35% (do 50 tys.) oraz 40% (powyżej 50 tys. euro). Podatki płaci się również na rzecz gminy.

Czas na złożenie zeznania masz aż do 31 lipca. Jeśli będziesz miał z tym problemy – zgłoś się po pomoc do Centrów Pomocy Fiskalnej przy związkach zawodowych (Centro Assistenza Fiscale, CAF). Podstawowa stawka VAT wynosi 22 proc., stawki obniżone wynoszą 4 i 10 proc.

Urlop. W trakcie roku pracownikowi przysługują ustawowo 20 dni urlopu wypoczynkowego, który nie może być zastąpiony odszkodowaniem z tytułu niewykorzystanego urlopu, za wyjątkiem sytuacji, kiedy zostaje przerwany stosunek pracy. Dodatkowo każdy pracownik ma prawo do 10 dni świątecznych wolnych od pracy.

Zasiłek dla bezrobotnych. Włoski zasiłek to w skrócie ASPI (L'Assicurazione Sociale per l’Impiego). Przysługuje on osobom, które straciły pracę nie z własnej winy lub zrezygnowały z tzw. słusznego powodu, zarejestrowały się w urzędzie pracy (Centro per l’Impiego) i zadeklarowały natychmiastową gotowość podjęcia pracy, a także opłacały składki na ubezpieczenia społeczne (contributi) przez co najmniej dwa lata. Okres pobierania zasiłku zależy od wieku bezrobotnego (trwa od 8 miesięcy do 16 miesięcy), a wysokość świadczenia jest uzależniona od średniej pensji z ostatnich dwóch lat. Zasiłek jest stopniowo zmniejszany co sześć miesięcy, wnioski przyjmowane są wyłącznie telefonicznie lub elektronicznie.

Więcej szczegółów na stronie włoskiego odpowiednika ZUS-u - Krajowego Instytutu Zabezpieczenia Społecznego (Istituto Nazionale di Previdenza Sociale, INPS).

Zarobki i koszty życia

Ile zarobisz? We Włoszech nie obowiązuje stawka minimalna. Wysokość wynagrodzeń w poszczególnych branżach regulują układy zbiorowe. Włoski urząd statystyczny podaje, że np. pracownicy fizyczni zarabiają rocznie ok. 25 tys. euro brutto, urzędnicy ok. 35 tys., a managerowie w korporacjach ok. 57 tys. euro. W 2022 r. średnie roczne wynagrodzenie wynosiło niecałe 29 tys. euro.

Ile musisz wydać? Szacunkowa kwota potrzebna na pokrycie miesięcznych kosztów życia singla w dużym włoskim mieście to ok. 800 euro (jedzenie, kosmetyki, bilet na komunikację miejską, itp.). Za wynajęcie kawalerki drugie tyle. Bilet na komunikację miejską to wydatek ok. 35 euro.

Jak założyć firmę

Własna działalność gospodarcza. W stosunku do obywateli polskich, którzy zamierzają we Włoszech podjąć pracę na zasadzie samozatrudnienia, nie ma żadnych ograniczeń. Mogą oni prowadzić biznes na takich samach zasadach, jak pozostali obywatele UE. Polski przedsiębiorca – zanim założy firmę – powinien starannie zbadać rynek. Praktyka dowodzi, że najlepiej radzą sobie polskie firmy, które wchodzą w kooperację z miejscowym partnerem. Dotyczy to produktów rolno-spożywczych, odzieżowych oraz szeroko pojętego podwykonawstwa. Rynek włoski jest trudny, ale też bardzo atrakcyjny dla polskiego przedsiębiorcy. Obecnie stwarza duże szanse dla polskich firm z sektora usług, szczególnie budowlanych i transportowych.

Od 2010 r. wszystkie formalności związane z rejestrowaniem jednoosobowej działalności (imprese individuali) załatwia się drogą elektroniczną w ramach jednej procedury – tzw. Comunicazione Unica. Zamiast biegać od urzędu do urzędu i załatwiać kolejne numery i wpisy, wystarczy skorzystać z darmowego oprogramowania dla początkujących przedsiębiorców (ComUnica), umożliwiającego wygenerowanie wniosku, obejmującego m.in. formularz rejestracji firmy w rejestrze handlowym (Registro delle Imprese), wniosek o przyznanie numeru identyfikacji podatkowej i numeru VAT (Codice fiscale/partita IVA) oraz wniosek o rejestrację we włoskim odpowiedniku ZUS-u – Krajowym Instytucie Ubezpieczeń Społecznych (Istituto Nazionale di Previdenza Sociale, INPS).

Wniosek Comunicazione Unica należy przesłać do odpowiedniej Izby Handlowej, która informuje o jego wpłynięciu pozostałe instytucje (urząd skarbowy, włoski ZUS itd.). Warunkiem złożenia Comunicazione Unica jest posiadanie podpisu elektronicznego oraz adresu certyfikowanej poczty elektronicznej (PEC). Informację potwierdzającą wpis do rejestru otrzymasz w ciągu pięciu dni od złożenia oświadczenia – na adres poczty elektronicznej PEC oraz na adres nadawcy dokumentacji. Pozostałe instytucje – m.in. urząd skarbowy – przysyłają podobne potwierdzenia w ciągu 7 dni.

Kogo wchłonie rynek pracy

Stopa bezrobocia we Włoszech jest dosyć wysoka – w sierpniu 2022 r. wynosiła 7,8 proc. Bez większych problemów pracę we Włoszech znajdą jednak polskie pielęgniarki, opiekunki dzieci i osób starszych (badanti) oraz pomoce domowe - o ile mówią choć trochę po włosku. Cenieni są również architekci, budowlańcy oraz inżynierowie w budownictwie i przemyśle chemicznym.

Włochy to dobry kierunek dla tych, którzy rozglądają się za pracą sezonową. Latem można znaleźć zatrudnienie np. przy zbiorach winogron lub cytrusów. Wzrasta wówczas również popyt na pracowników branży turystycznej: kelnerów, barmanów, animatorów czasu wolnego czy recepcjonistów.

Dozwolone od lat…

We Włoszech możesz rozpocząć pracę od 16. roku życia. Nielegalne jest zatrudnianie nieletnich do zajęć niebezpiecznych lub szkodzących zdrowiu i bezpieczeństwu oraz rozwojowi. Zanim osoba małoletnia zacznie pracę, jej sprawność fizyczna do pracy musi zostać ustalona podczas badania lekarskiego. Małoletni nie mogą pracować dłużej niż 4,5 godziny bez przerwy. Muszą mieć zagwarantowany okres odpoczynku w ciągu tygodnia – co najmniej dwóch dni z rzędu (sobota-niedziela).

Czy wiesz, że…?

7,8 proc. wynosiła stopa bezrobocia we Włoszech w sierpniu 2022 r.
Włochy to typowy kraj turystyczny. Pod względem liczby turystów znajduje się on w pierwszej trójce wszystkich krajów świata.
Pechowa liczba dla Włochów to 17. Szczególnie pechowym dniem jest wtorek 17-go, nie piątek 13-go.

#włochy #praca