Hiszpania: mañana, czyli nie wszyscy pracę znajdą

Jeżeli bardzo dobrze posługujesz się językiem angielskim i hiszpańskim, kraj Półwyspu Iberyjskiego może okazać się dla ciebie łaskawy – masz szansę na znalezienie pracy i dobre życie. Stopa bezrobocia wciąż nie napawają jednak optymizmem – w czerwcu 2022 r. wynosiła 12,5 proc.

Papierkowa robota, czyli formalności

Meldunek. Jeśli będziesz przebywał w Hiszpanii krócej niż 90 dni, nie musisz się meldować. Wystarczy, że posiadasz ważny dowód osobisty lub paszport.

Legalizacja pobytu powyżej 3 miesięcy. Jeśli przyjechałeś do tego kraju z zamiarem stałego pobytu musisz uzyskać zameldowanie (empadronamiento) w lokalnym urzędzie miasta lub gminy (Ayuntamiento). Będziesz do tego potrzebował ważnego paszportu lub dowodu osobistego oraz dokumentu potwierdzającego zamieszkanie pod danym adresem (umowy najmu, opłaconego rachunku za media w mieszkaniu lub zaświadczenia od właściciela lokalu). Meldunek umożliwia m.in. głosowanie w wyborach lokalnych i do Parlamentu Europejskiego.

Drugi ważny krok to uzyskanie wpisu do Centralnego Rejestru Cudzoziemców (Registro Central de Extranjeros) i otrzymanie Numeru Identyfikacji Cudzoziemca (Numero de Identifcation de Extranjeros, NIE), który jest równocześnie Numerem Identyfikacji Podatkowej. Formalności te załatwisz w hiszpańskim konsulacie w Warszawie lub Gdańsku albo na lokalnym posterunku policji (Comisaría de policía) – w biurze ds. cudzoziemców (Oficinas de extranjería). Numer jest konieczny, by rozpocząć poszukiwanie zatrudnienia lub podpisać umowę z pracodawcą.

Do uzyskania numeru NIE będziesz potrzebował ważny paszport lub dowód, zaświadczenie o zameldowaniu z urzędu miasta oraz wstępną umowa o pracę (o numer musisz się postarać również wtedy, gdy zostajesz w Hiszpanii na studia lub zakładasz działalność – wówczas wymagane są inne dokumenty). Okres oczekiwania na uzyskanie numeru różni się w zależności od miasta, w którym składa się podanie i wynosi od 25 do 40 dni. Za nadanie NIE należy wnieść opłatę administracyjną.

Formalności przy podejmowaniu pracy. Poza numerem NIE, pracodawca musi wyrobić ci kartę ubezpieczenia społecznego (Tarjeta de la Seguridad Social), niezbędną do korzystania z hiszpańskiej opieki zdrowotnej. W Hiszpanii umowy o pracę są zwykle zawierane pisemnie, ale prawo dopuszcza również formę ustną. Wszystkie umowy, z wyjątkiem umów szkoleniowych, mogą być sporządzone na pełny etat lub na jego część. Umowa o pracę może być zawarta na czas nieokreślony (zwana „umową stałą”) lub na czas określony („umowa tymczasowa”).

Warunki pracy

Godziny pracy. Czas pracy jest uzgadniany w drodze zbiorowych negocjacji lub w samej umowie pracownika. Zwykle tydzień pracy wynosi 40 godzin tygodniowo. Dzień pracy nie może przekraczać 9 godzin (w tym co najmniej 15-minutowa przerwa). Masz prawo do 12-godzinnego nieprzerwanego odpoczynku między dwoma kolejnymi dniami roboczymi. Nadgodziny są dobrowolne, chyba że uzgodniono je w układzie zbiorowym lub umowie, lub gdy jest to wymagane w celu zapobiegania wypadkom czy innym nadzwyczajnym sytuacjom. Mogą być dodatkowo wynagradzane lub mogą za nie przysługiwać dodatkowe dni wolnego.

Podatki. W Hiszpanii obowiązuje 5 progów podatkowych: 19% (dla dochodów nieprzekraczających kwoty 12 450 euro), 24% (do 20 200 euro), 30% (do 35 200 euro), 37% (do 60 000 euro), 45% (powyżej 60 000), 47% (powyżej 130 000 euro) oraz 49% (powyżej 300 000 euro). Obywatele UE, którzy w danym roku podatkowym spędzili w Hiszpanii mniej niż 184 dni, mogą skorzystać z preferencyjnej stawki przewidzianej dla tzw. nierezydentów, która wynosi 19%, bez względu na wysokość dochodów.

Urlop. Płatny urlop podobnie może być określony w umowie zbiorowej lub porozumieniu między przedsiębiorstwem a przedstawicielami pracowników. Urlop nie może być krótszy niż 30 dni kalendarzowych (z weekendami, bez – 22 dni robocze). Przysługuje on każdemu pracownikowi, niezależnie od czasu przepracowanego. Ponadto w ciągu roku obchodzonych jest 12 świąt państwowych i 2 święta lokalne. Przysługują również urlopy okolicznościowe, np. w przypadku ślubu, narodzin dziecka czy przeprowadzki.

Zasiłek dla bezrobotnych. Zasiłek zależy od okresu opłacania składek w ciągu ostatnich 6 lat: okres prawa do zasiłku mieści się w przedziale od 3 miesięcy do 2 lat. Świadczenie przysługuje, jeśli przepracowałeś przynajmniej 360 dni w ciągu ostatnich 6 lat poprzedzających bezrobocie. Przez pierwsze 180 dni możesz liczyć na 70 proc. kwoty bazowej, przez kolejne 180 – na 50 proc. Wpływ na wysokość świadczenie będzie miała również twoja sytuacja ekonomiczna. Uwaga! Jeśli zostałeś zwolniony dyscyplinarnie, tracisz prawo do ubiegania się o zasiłek dla bezrobotnych!

Zarobki i koszty życia

Ile zarobisz? Każdego roku hiszpański rząd ustala wysokość minimalnej pensji. W czerwcu 2022 płaca minimalna w Hiszpanii wynosiła 1167 euro miesięcznie. Średnie wynagrodzenie w tym samym okresie kształtowało się na poziomie ok. 2200 euro.

Ile musisz wydać? Jak prawie wszędzie, znacznie droższe (czasami nawet ekstremalnie droższe) są duże miasta. Około 1200 euro miesięcznie potrzebuje osoba prowadząca jednoosobowe gospodarstwo domowe w Barcelonie, aby przeżyć “do pierwszego”, tj. opłacić m.in. czynsz, rachunki oraz pokryć koszty jedzenia.

Jak założyć firmę

Własna działalność gospodarcza. By rozpocząć własną działalność, musisz zdobyć Numer Identyfikacji Cudzoziemca (Número de Identifcation de Extranjeros, NIE), który jest jednocześnie numerem identyfikacji podatkowej. Następnie powinieneś uzyskać Numer Ubezpieczenia Społecznego (Número de Seguridad Social, NSS) w jednej z lokalnych placówek hiszpańskiego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (Administración de la Tesorería General de la Seguridad Social).

Gdy będziesz już miał oba numery, możesz przystąpić do złożenia wniosku o wpisanie na listę przedsiębiorców w urzędzie skarbowym (Agencia Tributaria) i zgłoszenia działalności w zakładzie ubezpieczeń społecznych. Kolejny krok to założenie tzw. księgi wizyt Inspekcji Pracy i złożenie wniosku o uruchomienie działalności w miejscowym magistracie. W przypadku niektórych profesji konieczne jest również uzyskanie licencji na prowadzenie działalności w wynajmowanym lokalu. Więcej szczegółów znajdziesz w broszurze Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Madrycie.

Kogo wchłonie rynek pracy?

Kryzys gospodarczy sprzed kilku lat dość poważnie wstrząsnął hiszpańskim rynkiem pracy. Bezrobocie wciąż jest na bardzo wysokim poziomie. Jednak sytuacja stabilizuje się na tyle, że agencje pośrednictwa pracy i portale internetowe znowu zachęcają do szukania szczęścia w na południu Europy. Najbardziej poszukiwane są osoby do pracy w hotelach oraz lokalach gastronomicznych: pomoc kuchenna, kelnerzy, pokojówki, barmani. Pracę znajdą również budowlańcy z dużym doświadczeniem i umiejętnościami. Na brak zajęć nie będą mogli narzekać wykwalifikowani specjaliści IT, ale również opiekunowie osób starszych. Dla wielu osób atrakcyjny może być wyjazd do pracy sezonowej: przy zbiorach owoców (zwłaszcza winogron), w hotelach, restauracjach i pubach.

Dozwolone od lat…

W Hiszpanii można pracować od 16. r. ż. Osoby w wieku poniżej 18 lat nie mogą pracować więcej niż 8 godzin dziennie, brać nadgodzin oraz nocnych zmian, a także nie powinny być zatrudniane w szkodliwych warunkach, zagrażających zdrowiu czy bezpieczeństwu. Jeżeli nie jesteś pełnoletni, w ciągu jednego roboczego tygodnia musisz mieć co najmniej 2 dni wolnego.

Czy wiesz, że…?

Część Hiszpanów posługuje się językami regionalnymi – są to mieszkańcy Galicji, Katalonii, a także Kraju Basków. Jeśli wybierasz się w te rejony, byłoby dobrze, gdybyś poznał podstawy tych języków.
12,5% – na takim poziomie w czerwcu 2022 r. utrzymywało się bezrobocie w Hiszpanii. W Polsce w tym samym okresie było 2,5 razy niższe.
2153 euro – tyle wynosiło średnie wynagrodzenie w czerwcu 2022 r.
21% – tyle w Hiszpanii wynosi standardowa stawka podatku VAT.

#hiszpania #praca