Dania: wysokie podatki, spore benefity

Podatki w Danii może i są wysokie, ale dzięki nim państwo ma fundusze, aby opłacać stypendia naukowe, publiczną służbę zdrowia czy wakacje dla studentów. Średnie miesięczne wynagrodzenie jest kilkukrotnie wyższe niż w Polsce. Dłużej można też wypoczywać na urlopie – 30 dni w ciągu roku.

Papierkowa robota, czyli formalności

Meldunek. Na podstawie przepisów UE o swobodzie przepływu pracowników i usług, każda osoba podejmująca pracę w Danii, ma prawo legalnie pracować i mieszkać na terenie Danii, bez konieczności ubiegania się o pozwolenie na pracę i pobyt. W takiej sytuacji wymagane jest jedynie uzyskanie od regionalnej administracji rządowej potwierdzenia zameldowania.

Legalizacja pobytu powyżej 3 miesięcy. Jeżeli szukasz pracy, możesz przebywać w Danii przez 6 miesięcy bez rejestracji pobytu. Jeśli jednak nie będziesz umiał przekonująco wykazać, że pracy poszukujesz – lepiej się zarejestruj. Formalności załatwisz w duńskim urzędzie administracyjnym (Statsforvaltning), za pośrednictwem poczty, a nawet w duńskiej ambasadzie w Polsce. By potwierdzić prawo pobytu, musisz spełniać podstawowe warunki – ich listę znajdziesz na stronie duńskiej administracji.

Więcej informacji znajdziesz na stronie Duńskiego Urzędu Imigracyjnego lub na stronie Ambasady Danii w Warszawie. Możesz też skorzystać z internetowego przewodnika dla obcokrajowców przeprowadzających się do Danii.

Formalności przy podejmowaniu pracy. Jeżeli szukasz pracy w Danii, zajrzyj na stronę Workindenmark.dk – to oficjalny portal Danii do międzynarodowej rekrutacji. Portal zawiera bazę danych ofert pracy i CV wraz ze wszystkimi istotnymi informacjami dla duńskich pracodawców i pracowników zagranicznych. Zaświadczenie zarejestrowania pobytu stanowi podstawę do uzyskania numeru identyfikacji podatkowej CPR (Central Person Register). Numer ten wydawany jest przez biuro obsługi obywateli (Folkeregistret) w lokalnych urzędach gmin oraz przez cztery Biura Obsługi Obcokrajowców, działające w Aalborgu, Aarhus, Kopenhadze i Odense. Zdobycie numeru CPR umożliwia uzyskanie karty ubezpieczenia zdrowotnego, dzięki której można korzystać z darmowej opieki lekarskiej. By uzyskać CPR, powinieneś przedstawić urzędnikom umowę o pracę, dowód tożsamości oraz potwierdzenie adresu zamieszkania – np. umowę najmu. Umowę o pracę powinieneś w Danii zawierać na piśmie zawsze, gdy praca trwa dłużej niż miesiąc i średnio dłużej niż 8 godzin w tygodniu. W porozumieniu należy określić m.in. wysokość wynagrodzenia, godziny pracy i przywileje urlopowe. Pracodawca powinien cię również poinformować o obowiązującym układzie zbiorowym mającym zastosowanie w danym przypadku – tak byś mógł sprawdzić, czy twoja umowa jest zgodna z ogólnymi zasadami. W niektórych zawodach – tzw. regulowanych – będziesz potrzebował dodatkowych świadectw i potwierdzenia kwalifikacji.

Warunki pracy

Godziny pracy. Obowiązuje 37-godzinny tydzień pracy. W zależności od danych umów zbiorowych pracownikom pracującym na drugą i trzecią zmianę mogą przysługiwać dodatkowe 2 godziny urlopu za każde 37 godzin pracy. Godziny nadliczbowe płatne są zwykle według stawki 50proc. więcej za pierwsze 3 godziny oraz 100proc. więcej za godziny następne oraz pracę w niedziele i święta państwowe.

Podatki. Są jednymi z najwyższych w Europie. System podatkowy jest progresywny, bardzo rozbudowany i składają się na niego zarówno podatki bezpośrednie (np. od źródła dochodu, miejski), jak i pośrednie (np. VAT, akcyza, cło). W Danii obowiązują dosyć skomplikowane zasady opodatkowania. Jeśli twój roczny dochód wyniesie mniej niż 50 217 koron, będziesz musiał odprowadzić podatek w wysokości 8%. Dochody do 558 000 koron opodatkowane są stawką 39,2%, a dochody powyżej tej kwoty - 56,5%. Do tego dochodzą podatki lokalne (ich wysokość zależy od miejsca zamieszkania), podatek na fundusz pracy (8%) oraz ubezpieczenie społeczne (6%). Stawka podatku VAT jest jednolita i wynosi 25 proc.

Urlop. Po roku pracy masz prawo aż do 5 tygodni urlopu (30 dni, licząc łącznie z sobotami), w tym 18 dni nieprzerwanego urlopu między 1 maja a 30 września. Osoby zatrudnione na drugą i trzecią zmianę mogą liczyć na dodatkowe dwie godziny urlopu za każdy tydzień pracy.

Zasiłek dla bezrobotnych. W Danii nie ma państwowego systemu zasiłków. Każdy obywatel musi odpowiednio wcześnie zadbać o swoje świadczenia na wypadek bezrobocia. Ubezpieczenie jest dobrowolne. Działa wiele kas ubezpieczenia od bezrobocia (arbejdsløshedskasse, a-kasse), dlatego warto porównać ich oferty. Zazwyczaj warunkiem ubiegania się o zasiłek dla bezrobotnych jest zarejestrowanie się w pośredniaku, gotowość do pracy, opłacanie składek przez ostatnich 12 miesięcy i przepracowanie w ciągu ostatnich 3 lat minimum 52 tygodni. Bezrobocie nie może być wynikiem konfliktu z pracodawcą ani odmowy przyjęcia oferty pracy. Zasiłek wynosi 90 proc. dotychczasowych zarobków osoby ubezpieczonej w ciągu ostatnich 12 tygodni. Dodatkowe informacje na stronie www.borger.dk.

Zarobki i koszty życia

Ile zarobisz? W Danii nie obowiązuje minimalna płaca. Wysokość wynagrodzenia danego pracownika zależy od branży i stawek gwarantowanych w układach zbiorowych, czasu pracy, ewentualnych nadgodzin oraz indywidualnych ustaleń z pracodawcą. W praktyce Duńczycy plasują się w czołówce najlepiej zarabiających narodów. 331 tys. koron – tyle zarabia rocznie „na rękę” przeciętny duński pracownik. W przeliczeniu na złotówki to ok. 214 tys. złotych.

Ile musisz wydać? Koszt wynajmu 45-metrowego mieszkania w Kopenhadze to ok. 10 tys. koron. Tańszy jest wynajem lokum od komuny (działają w każdym mieście), ale i standard będzie niższy niż w apartamentach wynajmowanych od prywatnych właścicieli. Kaucja wynosi zwykle co najmniej trzykrotność miesięcznego najmu. Ceny w sklepach nie są niskie. Jednak nawet najniższa duńska pensja pozwala na utrzymanie się na dobrym poziomie.

Jak założyć firmę

Własna działalność gospodarcza. W Danii każdy może założyć firmę i prowadzić działalność gospodarczą, z wyłączeniem zawodów wymagających szczególnych kwalifikacji. Jeśli chcesz zacząć działać na własny rachunek, zgłoś się do biura doradztwa zawodowego w gminie, Urzędu Celno-Podatkowego (Skat) lub biura pośrednictwa pracy.

Jeśli jako obcokrajowiec chcesz założyć firmę w Danii, postaraj się najpierw o rejestrację pobytu, a następnie załatw w urzędzie gminy numer CPR (osobisty NIP). Następnie złóż wniosek o rejestrację (również przez internet) w Duńskim Urzędzie ds. Przedsiębiorstw (Erhvervsstyrelsen). Urząd po przyjęciu podania sam przesyła odpowiednie dokumenty do Urzędu Celno-Podatkowego (Skat) w celu nadania numeru identyfikacji podatkowej CVR (NIP firmy). Numer ten jest niezbędny do rozliczania podatku VAT i podatku dochodowego.

Więcej informacji dla przedsiębiorców, którzy chcą prowadzić biznes w Danii na stronie można znaleźć www.investindk.dk.

Kogo wchłonie rynek pracy

Lekarze, pielęgniarki pracownicy socjalni, specjaliści IT czy inżynierowie znający j. angielski bez trudu znajdą pracę w Danii. Na duńskich portalach ogłoszeniowych nie brakuje również ofert dla pracowników fizycznych: budowlańców, spawaczy, operatorów maszyn, ślusarzy czy opiekunek i opiekunów osób starszych.

Dozwolone od lat...

Specjalne zasady na rynku pracy dotyczą młodych ludzi w wieku od 13 do 18 lat. Zatrudniając niepełnoletnich, należy wziąć pod uwagę ich wiek, rozwój i stan zdrowia, a także wpływ zatrudnienia na ich obowiązkową edukację. Czas pracy dla młodych ludzi poniżej 18. roku życia nie może przekraczać 8 godzin dziennie lub 40 godzin tygodniowo. Młodzi między 13. a 15. rokiem życia, którzy wciąż się uczą, nie mogą pracować więcej niż 2 godziny w dni szkolne i 7 godzin w inne dni.

Czy wiesz, że...?

2,7 % – na takim poziomie we wrześniu 2022 r. kształtowała się stopa bezrobocia w Danii. To o 3,3 punktu procentowego mniej niż średnia unijna w tym samym okresie.
Dania to kraj przyjazny rowerzystom. Sieć dróg rowerowych w Danii wynosi 10 000 km. W dużych miastach osoby prowadzące jednoślady mają pierwszeństwo.
Przeciętny Duńczyk spędza w pracy 1363 h rocznie. To drugi najniższy wynik wśród państw OECD.

#dania #praca