Niemcy: (k)raj tuż za rogiem
Korzystny stosunek wysokości wynagrodzeń do poziomu cen sprawia, że Niemcy to jeden z najpopularniejszych kierunków emigracji zarobkowej. Nie tylko wśród naszych rodaków. Mieszka tam ok. 11 mln obcokrajowców. Polaków jest ponad 800 tys. i są drugą największą mniejszością narodową.
Papierkowa robota, czyli formalności
Zamelduj się. Jeśli chcesz mieszkać w Niemczech przez dłuższy czas, powinieneś zgłosić się do lokalnego urzędu meldunkowego (Einwohnermeldeamt, Bürgeramt, Ordnungsamt). Należy zrobić to w ciągu 7 dni, choć niektóre landy dają na to 2 tygodnie. Pamiętaj, że obowiązek meldunkowy spoczywa na każdej osobie niezależnie od tytułu i celu pobytu.
Legalizacja pobytu powyżej 3 miesięcy. Jeśli chcesz mieszkać w Niemczech dłużej niż 90 dni, powinieneś wystąpić o potwierdzenie prawa pobytu w lokalnym urzędzie imigracyjnym (Ausländeramt). Urzędnikom będziesz musiał przedstawić m.in. dowód ubezpieczenia zdrowotnego, świadectwo niekaralności, zdjęcia i wypełnione wnioski. Jeżeli nie rozpoczniesz pracy ani studiów – konieczne będzie również okazanie dowodów, że masz odpowiednie środki do życia.
Formalności przy podejmowaniu pracy. Jeżeli szukasz pracy, warto wejść na stronę niemieckiego urzędu pracy. Rejestrując się w jednym z regionalnych urzędów, uzyskasz kontakt z pośrednikiem pracy, który udzieli ci wszystkich niezbędnych informacji i porad.
By zawrzeć porozumienie z pracodawcą będziesz potrzebował numer identyfikacji podatkowej (ID-Nummer) oraz konto w banku. Na początku umowa o pracę nie musi mieć formy pisemnej. Jednak do miesiąca od podjęcia pracy pracodawca jest zobowiązany przedłożyć pracownikowi na piśmie najistotniejsze warunki zatrudnienia. Okres próbny trwa zwykle nie dłużej niż 6 miesięcy, w jego trakcie stosunek pracy można wypowiedzieć z zachowaniem 2-tygodniowego okresu wypowiedzenia. Kolejna umowa zwykle zawierana jest na stałe. Umowy na czas określony muszą być uzasadnione ważnymi powodami.
Jeżeli w ciągu 3 miesięcy nie znajdziesz pracy i nie posiadasz żadnych innych źródeł utrzymania, powinieneś wrócić do kraju. Pozostając na terenie Niemiec przez okres dłuższy niż 90 dni bez regulowania prawa pobytu dopuszczasz się wykroczenia.
Warunki pracy
Godziny pracy. Godziny i przerwy są zwykle regulowane ustawą o godzinach pracy (Arbeitszeitgesetz), zbiorowymi umowami płacowymi i umowami zakładowymi lub są ustalane indywidualnie z pracodawcą. Tydzień pracy wynosi między 38 a 40 godzin tygodniowo. Standardowy dzień pracy to 8 godzin. Prawo stanowi, że pracownik nie może pracować dłużej niż 10 godzin dziennie. Przerwa co najmniej 30 minut jest obowiązkowa po 6 godzinach pracy, a kolejna przerwa 15 minut po 9 godzinach. Po pełnym dniu roboczym należy przestrzegać okresu odpoczynku trwającego co najmniej 11 godzin. Pracownicy zwykle nie mogą być zobowiązani do pracy w niedziele i święta. Jednak w praktyce wiele branż jest wolnych od tego zakazu.
Podatki. W Niemczech obowiązuje progresywna stawka podatku od dochodu (Einkommenssteuer). W Niemczech kwota wolna od podatku wynosi 9984 euro. Pracowników, którzy zarabiają więcej obowiązują progresywne stawki podatkowe – od 14 do 45% (w zależności od wysokości dochodów). Na specjalne ulgi mogą liczyć np. samotni rodzice. Od podatku można odliczyć też pracę zdalną (do 600 euro rocznie).
W Niemczech elektroniczny system poboru podatku (ELStAM) od dochodów osobistych – ewidencją danych zajmuje się Centralny Urząd Podatkowy (Bundeszentralamt für Steuern), a formularze wypełnia się na stronach internetowych urzędów skarbowych.
Podstawowa stawka podatku VAT wynosi 19 proc., a obniżona 7 proc.
Urlop. Długość urlopu wypoczynkowego wynosi rocznie co najmniej 24 dni robocze w przypadku 6- dniowego i 20 dni w przypadku 5-dniowego tygodnia pracy. Urlop przysługuje po przepracowaniu co najmniej 6 miesięcy. Liczba dni urlopu wzrasta wraz ze stażem pracy. Umowy zbiorowe zazwyczaj wydłużają czas wypoczynku do 30 dni lub nawet więcej. Pracownik otrzymuje wynagrodzenie za czas urlopu w takiej samej wysokości, jakby pracował (wyliczana jest średnia z ostatnich 13 tygodni).
Zasiłek dla bezrobotnych. Przysługuje osobom, które w ostatnich dwóch latach przepracowały co najmniej 360 dni kalendarzowych i były w tym okresie objęte ubezpieczeniem społecznym. Wysokość i długość pobieranego zasiłku (Arbeitslosengeld I) jest uzależniona od ostatnio osiąganych dochodów oraz sytuacji rodzinnej. Jeśli nie masz prawa do zasiłku lub je stracisz, możesz po spełnieniu pewnych warunków ubiegać się o zasiłek egzystencjalny (ALG II).
Zarobki i koszty życia
Ile zarobisz? Minimalna stawka godzinowa w Niemczech to 12 euro (październik 2022). Oznacza to, że najniższe miesięczne wynagrodzenie osoby zatrudnionej na pełen etat wynosi 1980 euro brutto. Jednak w wielu branżach obowiązują wyższe stawki minimalne gwarantowane przez układy zbiorowe. Stawki różnią się również w zależności od landu. Mieszkańcy zachodniej części Niemiec zarabiają znacząco lepiej. Średnia niemiecka pensja w III kwartale 2022 r. wynosiła w Niemczech 4250 euro brutto. Na najwyższe płace liczyć mogą wykwalifikowani specjaliści – lekarze albo programiści są w stanie zarobić nawet ok. 10 tys. euro miesięcznie.
Jak założyć firmę
Własna działalność gospodarcza. By prowadzić jednoosobowe przedsiębiorstwo (Einzelunterehmen) nie musisz dokonywać wpisu do rejestru handlowego, prowadzić pełnej księgowości i sporządzać bilansu. Musisz natomiast być zameldowany w Niemczech i znaleźć lokal na siedzibę firmy (może to być np. wynajmowane przez ciebie mieszkanie) oraz wykazać się znajomością języka niemieckiego. Samodzielną działalność (Selbständige Erwerbstätigkeit) zgłaszasz w urzędzie ds. gospodarczych (Gewerbeamt/ Wirtschaftsamt), właściwym dla miejsca siedziby firmy. Urzędnicy powiadamiają o twojej inicjatywie wszystkie inne urzędy – m.in. statystyczny, pracy i skarbowy (Finanzamt) oraz organizacje samorządu gospodarczego (Industrie und Handelskammer – IHK). W efekcie uzyskujesz numer identyfikacji podatkowej, a dzięki założeniu samodzielnej działalności możesz ubiegać się o europejskie zezwolenie na pobyt, czyli potwierdzenie prawa do mieszkania w Niemczech przez okres dłuższy niż trzy miesiące. W Niemczech właściciele jednoosobowych firm nie mają obowiązku płacenia składek emerytalnych, pielęgnacyjnych oraz na ubezpieczenie od utraty pracy, z tej możliwości korzysta jednak niewiele podmiotów.
Są przypadki, w których jednoosobową działalność trzeba zgłosić do Rejestru Handlowego. Taki obowiązek masz wówczas, gdy chcesz działać jako zarejestrowany kupiec (eingetragener Kaufman). Wówczas do nazwy przedsiębiorstwa musi być dodany skrót „e.K” lub „e.Kfr”. Więcej szczegółowych informacji znajdziesz na stronie Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Berlinie.
Kogo wchłonie rynek pracy
Pracy nie brakuje dla robotników budowlanych, kierowców, operatorów maszyn, kucharzy czy opiekunów osób starszych. Zatrudnienie znajdą też lekarze, inżynierowie oraz informatycy. Jeśli szukasz pracy jako specjalista, zabierz ze sobą dyplomy i świadectwa potwierdzające twoje kwalifikacje. Trzeba je przetłumaczyć na język niemiecki. W sezonie najczęściej zatrudniani są pracownicy do zbioru owoców oraz warzyw. W październiku 2022 r. wskaźnik bezrobocia w Niemczech wynosił 5,5 proc.
Dozwolone od lat…
Jeżeli masz ukończone 14 lat i zakończyłeś regularną edukację, możesz zostać zatrudniony do lekkich prac odpowiednich dla twojego wieku – będziesz mógł pracować maksymalnie 7 godzin dziennie i 35 tygodniowo. Minimalny wiek do regularnego zatrudnienia w firmie wynosi 15 lat. Do 18. roku życia nie wolno ci pracować dłużej niż 8 godzin dziennie. Jeśli wciąż się uczysz – pracować możesz tylko w wakacje lub dni wolne od nauki. Gdy twój dzień pracy wynosi od 4 do 6 godzin, masz prawo do 30 minut przerwy. Jeśli dzień pracy jest dłuższy, możesz urwać się aż na godzinę.
Młodzież ucząca się zawodu w zakładach pracy podpisuje umowy na czas nauki zawodu (Lehrvertrag).
Czy wiesz, że...?
- Niemcy są drugim największym konsumentem piwa na świecie (po Irlandii).
- Najbardziej popularne nazwisko w tym kraju to Müller.
- 1349 – tyle godzin statystyczny Niemiec przepracował w 2021 r. Średnia unijna to 1566 godzin.
Data utworzenia: