Cypr: słońce w perspektywie
Na Cyprze mieszka i pracuje wielu obcokrajowców, a 95% populacji mówi po angielsku. Dorzućmy do tego stosunkowo niskie podatki, piękne krajobrazy i… gwarancję dobrej pogody – bo nawet zimą słońce świeci tam średnio 6 godzin dziennie – a wyjdzie nam przepis na całkiem przyjemne miejsce do życia i pracy.
Papierkowa robota, czyli formalności
Meldunek. Obywatele polscy mają prawo wjazdu na Cypr na podstawie ważnego paszportu lub dowodu osobistego. Przy wjeździe nie ma żadnego obowiązku rejestracji pobytu.
Legalizacja pobytu powyżej 3 miesięcy. Jeżeli chcesz zostać na Cyprze dłużej niż 90 dni i podjąć tam pracę, musisz uzyskać określone zezwolenia i dokumenty. Najpierw pójdź na najbliższy posterunek policji i zgłoś swój pobyt. Uzyskanie tego zaświadczenia jest formalnością – służy monitorowaniu cudzoziemców podejmujących pracę na wyspie. W większości przypadków rejestrację taką załatwia pracodawca, ale formalnie obowiązek zgłoszenia spływa na pracownika-cudzoziemca, warto więc tego dopilnować. Później należy złożyć wniosek o tzw. Registration Certificate dla obywateli UE (tzw. Yellow Slip) do Civil Registry and Migration Department (obecnie usługi te świadczy Wydział Imigracyjny na lokalnym posterunku policji).
Formalności przy podejmowaniu pracy. Na Cyprze nie ma jednolitego systemu zawierania umów. Umowa w formie pisemnej nie jest wymagana przez tamtejsze prawo. W przypadku, gdy warunków zatrudnienia w danym przedsiębiorstwie lub branży nie reguluje układ zbiorowy, można zastosować zarówno umowę na czas określony, jak i nieokreślony. Układy zbiorowe między związkami zawodowymi a pracodawcami zwykle trwają 2 lata. Pracodawca musi poinformować pracownika o wszelkich zmianach warunków zatrudnienia w ciągu miesiąca. Jeżeli zamierza je zmienić, musi przed podjęciem tej decyzji uzgodnić ich zmianę z pracownikiem. Gdy pogorszy ona warunki zatrudnienia, pracownik może powołać się na przymusową rezygnację i przekazać sprawę do Sądu Sporów Pracowniczych.
Jako bezrobotny na Cyprze możesz się zarejestrować w dowolnym lokalnym biurze pracy (District Labour Office), okazując paszport lub dowód osobisty. Status bezrobotnego uzyskasz na maksimum 3 miesiące. Jeśli dostaniesz pracę, fakt ten należy zarejestrować w odpowiednim departamencie cypryjskiego Ministerstwa Pracy. Teoretycznie powinien zrobić to Twój pracodawca, ale czasami warto go przypilnować. Poprzez lokalne biuro pracy (District Labour Office) uzyskasz numer ubezpieczenia socjalnego (social insurance number). Bez niego będziesz traktowany jak pracujący na czarno. Koniecznie też musisz załatwić formalności w urzędzie podatkowym (Department of Inland Revenue), gdzie uzyskasz cypryjski numer NIP (Taxpayer’s Identification Code).
Warunki pracy
Godziny pracy. Godziny pracy różnią się w zależności od branży i zawodu. Większość biur i firm pracuje od 08.00 do 17.30 z przerwą od 13.00 do 14.30. W wielu przypadkach jedno popołudnie, zwykle w środę, jest wolne – tego dnia pracuje się do 13:00. Przestrzeganie zwyczajów sjesty od godziny 14.00 do 17.00 jest opcjonalne i obowiązuje tylko latem. Pracownik w ciągu doby musi mieć zapewnione co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku. Liczba godzin nadliczbowych nie może przekraczać 8 tygodniowo (uśrednionych w okresie 4 miesięcy). Gdy dzienny czas pracy przekracza 6 godzin, masz prawo do co najmniej 15-minutowej przerwy.
Czas pracy (maksymalna liczba przepracowanych godzin) jest ustalony w układzie zbiorowym. W większości firm tygodniowy czas pracy waha się od 38 do 40 godzin. Nadgodziny są wypłacane za pracę wykonaną poza określonymi godzinami pracy.
Podatki. Kwota wolna od podatku wynosi na Cyprze 19 500 euro. Przychody powyżej tej kwoty opodatkowane są zgodnie z trzema progami: 20% (do 28 000 euro), 25% (do 36 300 euro), 30% (do 60 000 euro), 35% (powyżej 60 000 euro). Dodatkowo każdy pracownik musi opłacać składki na ubezpieczenie społeczne (11.5%).
Podstawowa stawka VAT wynosi 19 proc. Zerowa stawka dotyczy żywności, leków itp. Obniżona stawka (5 proc.) – książek, gazet, zaopatrzenia w wodę itp. 9-proc. VAT płaci się za usługi gastronomiczne, opłaty za taksówki, autobusy wiejskie i turystyczne.
Urlop. Minimalny urlop roczny to 4 tygodnie (20 dni roboczych dla pracowników pracujących w systemie pięciodniowego tygodnia oraz 24 dni robocze dla pracowników pracujących w systemie sześciodniowego tygodnia pracy). Przepisy o urlopie rocznym są również ustalane w umowach pomiędzy pracodawcami a przedstawicielami pracowników.
Zasiłek dla bezrobotnych. Należy się osobom w wieku od 16 do 63 lat, które były objęte ubezpieczeniem od bezrobocia przez co najmniej 26 tygodni do dnia utraty pracy. Zasiłek wypłacany jest maksymalnie przez 156 dni. Tygodniowa stawka zasiłku dla bezrobotnych wynosi 60 proc. tygodniowej wartości punktu ubezpieczeniowego wynagrodzenia za rok poprzedni, od którego opłacone są składki ubezpieczeniowe i jest zwiększana do 80, 90 i 100 proc., w zależności od liczby osób na utrzymaniu w gospodarstwie domowym. Osoba ubiegająca się o świadczenie musi być zarejestrowana jako poszukująca pracy w lokalnym biurze pracy oraz w lokalnym biurze departamentu zabezpieczenia społecznego.
Zarobki i koszty życia
Ile zarobisz? Średnie miesięczne wynagrodzenie na Cyprze wynosi 2404 euro brutto (czerwiec 2022). Zgodnie z prawem od pensji brutto pracodawca pobiera obciążenia obowiązkowe (składki na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne oraz podatek dochodowy). Jeżeli firma zatrudniająca obcokrajowców zapewnia im lokum i wyżywienie, wynagrodzenie pieniężne obcokrajowca może być obniżone.
Ile musisz wydać? Koszty życia na Cyprze nie należą do najniższych. Wynajęcie kawalerki w stolicy to koszt ok. 600 euro miesięcznie. Za trzypokojowe mieszkanie trzeba zapłacić nawet 1500 euro. Ceny jedzenia i paliwa są zbliżone do polskich. Zazwyczaj zostaniesz poproszony o wniesienie kaucji w wysokości jednomiesięcznego czynszu wraz z czynszem za pierwszy miesiąc (jest on z reguły płatny z góry). Jedynym dokumentem, którego podpisanie jest potrzebne do wynajęcia mieszkania, jest umowa (na standardowym formularzu). Jeśli jedziesz do pracy na Cypr, możesz poprosić pracodawcę o pomoc w znalezieniu miejsca zamieszkania. Jego znajomość lokalnych warunków może być bezcenna.
Jak założyć firmę
Własna działalność gospodarcza. Jeżeli chcesz założyć swoją firmę, musisz zgłosić się do Departamentu Rejestracji Firm (Department of Registrar of Companies) w miejscowym Ministerstwie Energetyki, Handlu, Przemysłu i Turystyki. W pierwszej kolejności powinieneś sprawdzić, czy wybrana przez ciebie nazwa przedsiębiorstwa jest wolna i złożyć odpowiednie formularze rejestracyjne. Następnie musisz udać się do lokalnego biura Departamentu Ubezpieczeń Społecznych (Social Insurance Services), podlegającego Ministerstwu Pracy, z prośbą o wydanie formalnego pozwolenia oraz odpowiedniego numeru ubezpieczenia społecznego (Social Security Number). Zgoda na prowadzenie działalności w ramach samozatrudnienia jest ważna przez pięć lat. Po tym terminie jest automatycznie przedłużana. Zarejestrowanie działalności gospodarczej jest podstawą do wydania zezwolenia na pobyt. Własną działalność należy też zgłosić w Urzędzie Podatkowym (Department of Inland Revenue), aby uzyskać nr NIP (Taxpayer Identification Code).
Kogo wchłonie rynek
Poszukiwani są głównie wykwalifikowani pracownicy budowlani, sprzedawcy, kelnerzy, kucharze, dostawcy usług w branży turystycznej, asystenci produkcji, pielęgniarki/pielęgniarze, opiekunki do dzieci. W ogłoszeniach o prace przebierać mogą programiści, konsultanci usług technicznych, inżynierowie elektrycy, ekonomiści, finansiści i księgowi.
Dozwolone od lat...
Minimalny wiek, w którym możliwe jest zawarcie umowy o pracę, wynosi 15 lat.
Czy wiesz, że...?
- Autostrady na wyspie są darmowe. Cypr ma bardzo dobrą sieć dróg – miasta są połączone czteropasmowymi autostradami. Prawie każda rodzina posiada przynajmniej jeden samochód, dlatego transport publiczny nie jest na wyspie dobrze rozwinięty.
- 11874 – tylu pracowników brakowało na wyspie w sierpniu 2022 r. wg szacunków cypryjskiego urzędu statystycznego.
Data utworzenia: