Bułgaria: niskie koszty pracy, niskie zarobki

Niskie koszty utrzymania, minimalne podatki, łagodny klimat, góry i morza na wyciągnięcie ręki – ten niepozorny kraj na południu Europy ma do zaoferowania dużo więcej, niż można by się spodziewać.

Papierkowa robota, czyli formalności

Zamelduj się. Po przekroczeniu bułgarskiej granicy masz 5 dni na zameldowanie się. Można to zrobić w urzędzie paszportowym Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, najbliższym urzędzie miasta lub gminy albo na posterunku policji. Taki obowiązek spoczywa na osobach zamieszkujących w domach prywatnych, hotelach pracowniczych i studenckich. Gości hotelowych powinien zameldować personel hotelowy – nie zaszkodzi upewnić się, czy dopełnił formalności.

Legalizacja pobytu powyżej 3 miesięcy. Jeżeli chcesz przebywać w Bułgarii dłużej niż 90 dni, powinieneś spełnić – podobnie jak w innych krajach Wspólnoty – warunki, aby zyskać pozwolenie na dłuższy pobyt. Musisz udowodnić, że masz pracę lub prowadzisz własną działalność gospodarczą, jesteś ubezpieczonym uczniem/studentem lub też posiadasz wystarczająco dużo oszczędności, by nie korzystać ze świadczeń opieki społecznej tego kraju.

Formalności przy podejmowaniu pracy. W Bułgarii pracownicy są zatrudniani na umowy o pracę, ale – podobnie jak w Polsce – występują też umowy zlecania. Każdą z nich należy zawrzeć na piśmie. Umowa o pracę definiuje miejsce, stanowisko i charakter pracy, datę zawarcia umowy i datę jej wejścia w życie, czas trwania umowy, wymiar płatnego i bezpłatnego urlopu w skali roku, wysokość wynagrodzenia oraz wymiar godzin dnia bądź tygodnia pracy. W ciągu 3 dni od daty podpisania pracodawca ma obowiązek pisemnie powiadomić regionalny oddział urzędu skarbowego.

Gdy stanowisko pracy wymaga sprawdzenia umiejętności pracownika bądź pracownik chce upewnić się, że praca ta jest dla niego odpowiednia, ostateczna umowa o pracę może być poprzedzona kontraktem na okres próbny (do 6 miesięcy).

Pracy możesz szukać sam lub z pomocą bułgarskiej Agencji Zatrudnienia. Jeżeli chcesz skorzystać z pomocy bułgarskiego odpowiednika urzędu pracy, powinieneś przygotować dokument potwierdzający meldunek (miejsce zamieszkania), dowód osobisty lub paszport. Jeżeli od twojego przyjazdu minęło więcej niż 90 dni – również potwierdzenia prawa pobytu. Warto wziąć ze sobą z kraju poświadczone kopie wszelkich świadectw i dyplomów potwierdzających twoje kwalifikacje zawodowe.

Warunki pracy

Godziny pracy. Standardowy czas pracy w Bułgarii wynosi 8 h dziennie i 40 h w tygodniu. W niektórych branżach pracownicy mogą jednak pracować dłużej, jednak nie więcej niż 48 h tygodniowo. Za nadliczbową pracę w trakcie roboczego tygodnia otrzymasz o 50% wyższe wynagrodzenie, za dodatkowe godziny przepracowane w weekend – nawet o 100%.

Podatki. W Bułgarii od 2008 r. obowiązuje jedna, tzw. liniowa, stawka podatku dla wszystkich osób fizycznych – 10 proc. od dochodu. Zastąpiła ona obowiązującą w latach ubiegłych progresywną skalę podatkową wynoszącą od 10 do 24 proc.

Urlop. Długość podstawowego urlopu płatnego nie może być mniejsza niż 20 dni. W trakcie urlopu macierzyńskiego kobiecie przysługuje zasiłek macierzyński w wysokości 90 proc. wynagrodzenia, który jest wypłacany przez Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Ponadto, Kodeks pracy przewiduje dodatkowy płatny urlop wychowawczy na wychowanie dziecka do ukończenia przez nie 2 lat. Na urlopie wychowawczym matce przysługuje zasiłek wychowawczy w wysokości płacy minimalnej, wypłacany przez Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Zasiłek dla bezrobotnych. Jeżeli pracodawca opłacał za ciebie składki na ubezpieczenie od utraty pracy przez co najmniej 9 miesięcy w ciągu 15 miesięcy poprzedzających zakończenie ubezpieczenia, masz prawo do zasiłku dla bezrobotnych. W tym celu musisz zarejestrować się jako bezrobotny w agencji ds. zatrudnienia. Świadczenie wypłacane jest przez okres od 4 do 12 miesięcy, w zależności od długości całkowitego okresu ubezpieczenia osoby. Dzienne świadczenie z tytułu bezrobocia wynosi 60 proc. średniego wynagrodzenia lub średniego dochodu podlegającego oskładkowaniu, od którego odprowadzane były należne składki na ubezpieczenie od utraty pracy.

Zarobki i koszty życia

Ile zarobisz? 1710 lewów brutto – tyle wynosiło średnie wynagrodzenie w Bułgarii w trzecim kwartale 2022 r. To ok. 4160 zł. Jednak pensje różnią się w zależności kwalifikacji i doświadczenia danego pracownika. Na najwyższe stawki mogą liczyć m.in. programiści, menagerowie i lekarze.

Ile musisz wydać? Średnie koszty utrzymania w Bułgarii należą do najniższych w Unii Europejskiej. 2-pokojowe mieszkanie w Sofii wynajmiesz już za ok. 400 euro. Pensja specjalisty w międzynarodowej korporacji pozwoli ci zatem na całkiem wygodne życie, a jeśli jesteś oszczędny, zdołasz też odłożyć coś na czarną godzinę.

Jak założyć firmę

Własna działalność gospodarcza. Ze względu na korzystne przepisy podatkowe (liniowe, 10-proc. stawki PIT i CIT) oraz niskie koszty pracy coraz więcej przedsiębiorców interesuje się bułgarskim rynkiem pracy.

Samodzielną działalność (ednolichen targovets – ET) możesz założyć w każdym rejonowym oddziale Agencji ds. rejestracji firm (Agencja po wpiswanijata). Działa ona w strukturach Ministerstwa Sprawiedliwości, stąd jej oddziały mieszczą się zwykle w siedzibach sądów rejonowych. Pamiętaj, że zgłoszenie możesz złożyć również w formie elektronicznej, przy zachowaniu przepisów dotyczących podpisu elektronicznego.

Zgłoszenie i załączniki należy sporządzić w języku bułgarskim. Dokumenty mogą być wypełnione w każdym z języków Unii Europejskiej, przy czym należy dołączyć poświadczone notarialnie tłumaczenia na język bułgarski.

Po zarejestrowaniu firmy czeka się jeszcze kilka innych formalności – m.in. wizyta w urzędzie gminy, statystycznym i oddziale Krajowej Agencji ds. Przychodów (Nacjonalna Agencja po prihodite).

Kogo wchłonie rynek pracy?

Poszukiwani są głównie kucharze, osoby do obsługi barów, fryzjerzy, kosmetyczki, inspektorzy biletów komunikacji miejskiej, osoby do obsługi branży rozrywkowej. Duża liczba miejsc pracy oferowana jest w przemyśle wydobywczym i przetwórczym. Poszukiwani są też rolnicy, leśnicy, ogrodnicy, plantatorzy roślin, hodowcy. Nieustannie potrzebni są pracownicy służby zdrowia (zarówno dla dorosłych, jak i dla dzieci), kierowcy samochodów ciężarowych, osobowych i autobusów oraz ochroniarze. Pracę znajdą też pokojówki, operatorzy urządzeń czy asystenci produkcji żywności. W ostatnich latach lawinowo rośnie liczba ofert pracy dla specjalistów IT, marketingowców, finansistów czy PR-owców.

Czy wiesz, że...?

Dla Bułgarów kiwanie głową to zaprzeczanie, a kręcenie głową w lewo i prawo to potwierdzenie.
4,2% – to wartość stopy bezrobocia w Bułgarii w lipcu 2022 r. Wśród młodych ludzi wskaźnik ten w tym samym okresie utrzymywał się na poziomie 13,1%.
1.63 lewów – tyle w sierpniu 2022 r. trzeba było zapłacić za litr benzyny. To ok. 4 zł.

#bulgaria #praca