Chorwacja: nie tylko na wakacje
Polakom Chorwacja kojarzy się zazwyczaj z wakacjami. Faktycznie, niewielu naszych rodaków decyduje się na przeprowadzkę do Zagrzebia, Splitu czy Dubrownika. Być może jednak warto iść pod prąd i sprawdzić, co możesz zyskać decydując się na pracę w Chorwacji.
Papierowa robota, czyli formalności
Meldunek. Polscy obywatele i członkowie ich rodzin mają prawo przebywać i pracować na terenie Chorwacji bez pozwolenia na pobyt i pracę przez okres do 90 dni.
Legalizacja pobytu powyżej 3 miesięcy. Jeżeli po upływie 90 dni wciąż zamierzasz mieszkać w Chorwacji, powinieneś w ciągu 8 dni zgłosić tymczasowy pobyt (Privremeni boravak) na właściwym twojemu miejscu zamieszkania posterunku policji. Dłuższy pobyt jest uzasadniony, gdy podjąłeś pracę w Chorwacji (także w charakterze pracownika delegowanego) lub założyłeś własną działalność gospodarczą, rozpocząłeś studia, badania naukowe lub naukę w szkole średniej albo wyjechałeś na misję humanitarną. Aby załatwić formalności, powinieneś przygotować ważny dowód osobisty lub paszport, potwierdzenie nawiązanego stosunku pracy lub samozatrudnienia (bądź dowód o innym celu pobytu), zaświadczenie o posiadanych środkach na utrzymanie (min. 2000 kun miesięcznie) oraz ważne ubezpieczenie zdrowotne.
Formalności przy podejmowaniu pracy. Umowę zatrudnienia zwykle zawiera się w pełnym wymiarze czasu pracy, na czas nieokreślony. Umowy na czas określony mogą być podpisywane tylko w wyjątkowych przypadkach: z powodu tymczasowego zwiększenia zakresu prac, zastąpienia nieobecnych pracowników itp. Okres próbny w umowach o pracę nie może być dłuższy niż 6 miesięcy. Jeżeli zawarłeś umowę w niepełnym wymiarze czasu pracy u jednego pracodawcy, możesz jeszcze podpisać dwie lub więcej umów z innymi pracodawcami, tak aby twój czas pracy łącznie „dawał” pełny etat.
W Chorwacji dość popularne jest sezonowe zatrudnienie (zwłaszcza w turystyce, hotelarstwie, rolnictwie, handlu i przemyśle spożywczym). Jeśli działalność pracodawcy jest głównie sezonowa, może z tobą zawrzeć tzw. umowę o stałej pracy sezonowej. W takim przypadku jest zobowiązany do opłacania pracownikowi składek emerytalnych w okresie jego bezczynności.
Umowa o pracę powinna być zawarta na piśmie. Jeśli pracodawca nie zawrze z pracownikiem pisemnej umowy i nie wyda pisemnego potwierdzenia zawarcia umowy, jest ona uważana za zawartą na czas nieokreślony. Pamiętaj! Pracodawca ma obowiązek dostarczyć ci kopię wniosku o zgłoszeniu cię do obowiązkowej emerytury i ubezpieczenia zdrowotnego w ciągu 15 dni od dnia zawarcia umowy o pracę lub równo z rozpoczęciem pracy.
Warunki pracy
Godziny pracy. Pełen etat to w Chorwacji 8 h pracy dziennie i 40 h tygodniowo. Gdy istnieją uzasadnione powody, dozwolona jest praca w godzinach nadliczbowych na wniosek pracodawcy, ale nie więcej niż 8 godzin w tygodniu, 32 godziny na miesiąc lub 180 godzin rocznie. Każdy, kto pracuje powyżej 6 h dziennie ma też prawo do 30-minutowej przerwy obiadowej.
Podatki. Wprowadzaniem w życie aktów prawnych i rozporządzeń w zakresie prawa podatkowego zajmuje się Urząd Podatkowy Ministerstwa Finansów. Podstawą prawną systemu podatkowego jest „Powszechna ustawa podatkowa” (Opći porezni zakon). Ponadto szereg ustaw reguluje konkretne zobowiązania podatkowe.
W Chorwacji obowiązują dwa progi podatkowe. Jeśli Twoje roczne przychody nie przekroczą kwoty 360 tys. kun chorwackich, zapłacisz 20% podatku. Jeśli zarobisz więcej, wpadniesz w drugi próg podatkowy, który wynosi 30%. Dodatkowe podatki płaci się na rzecz gminy. Ich wysokość zależy od miejsca zameldowania, ale co do zasady jest to między 10 a 18%. Standardowy podatek VAT wynosi 25%.
Urlop. Po upływie 6 miesięcy od rozpoczęcia pracy, masz prawo do płatnego urlopu. Wymiar urlopu wynosi co najmniej 4 tygodnie w każdym roku kalendarzowym. Osobom niepełnoletnim i tym, które pracują w niebezpiecznych warunkach, przysługuje co najmniej 5 tygodni płatnego urlopu rocznie. Święta i dni wolne od pracy określone przez prawo nie są wliczone w czas trwania urlopu. Pracownik nie może zrzec się prawa do urlopu, ani wymieniać niewykorzystanego urlopu na pieniądze.
W ciągu roku kalendarzowego masz też prawo do płatnego urlopu okolicznościowego – do 7 dni w przypadku ważnych potrzeb osobistych (ślub, poród, ciężka choroba lub śmierć bliskiego członka rodziny). Dłuższy okres płatnego urlopu może być ustawiony w układzie zbiorowym, regulaminie pracy lub przepisach o pracy. Pracodawca może przyznać na wniosek pracownika urlop bezpłatny, w czasie, którego prawa i obowiązki wynikające z zatrudnienia są zawieszone.
Zasiłek dla bezrobotnych. O zasiłek dla bezrobotnych mogą ubiegać się osoby, które w ciągu ostatnich 2 lat przed utratą zatrudnienie przepracowały co najmniej 9 miesięcy (wliczają się do tego zwolnienia lekarskie oraz urlopy macierzyńskie i wychowawcze).
By otrzymać zasiłek, musisz w ciągu 30 dni od utraty zatrudnienia, zarejestrować się w urzędzie pracy. Świadczenie nie zostanie przyznane, jeżeli sam się zwolniłeś lub pracodawca wyrzucił cię dyscyplinarnie.
Wysokość zasiłku zależy od średniego wynagrodzenie z ostatnich 3 miesięcy zatrudnienia. Przez pierwsze 90 dni wysokość zasiłku wynosi 70 proc. podstawy obliczenia, a przez kolejne dni – 35 proc. Świadczenie nie może być niższe niż 50 proc. najniższego wynagrodzenia pomniejszanego o obowiązkowe składki ubezpieczeniowe.
Zarobki i koszty życia
Ile zarobisz? 7576 kun chorwackich – tyle w lipcu 2022 wynosiła średnia miesięczna pensja w Chorwacji. To niecałe 5 tys. złotych. Wyższe przeciętne wynagrodzenia notuje się w sektorach pośrednictwa finansowego, informacji i komunikacji, wydobycia, zaopatrzenia w produkty energetyczne oraz działalności naukowej i technicznej. Najniższe wynagrodzenia wypłacane są w usługach administracyjnych i pomocniczych, budownictwie, hotelarstwie i gastronomii, przemyśle wytwórczym i rolnictwie.
Ile musisz wydać? Wydatki na żywność i napoje (z wyłączeniem napojów alkoholowych) stanowią jedną trzecią całkowitych wydatków gospodarstw domowych Chorwacji, a wraz z kosztami mieszkaniowymi (15,7 proc.) stanowią ponad połowę całkowitych kosztów utrzymania. Na kolejnych miejscach znajdują się koszty transportu (9 proc.) oraz odzież i obuwie (6 proc.). Ceny żywności różnią się w zależności od sezonu oraz punktu zakupu (rynek, supermarket lub mały sklep) czy też ofert specjalnych.
Wskaźnik własnościowych nieruchomości w Chorwacji jest jednym z najwyższych wśród krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Dla większości osób wynajem mieszkania jest rozwiązaniem tymczasowym. Wynika to zarówno z tradycji, jak i słabo zorganizowanego, chaotycznego rynku nieruchomości. W wiejskich i wschodnich częściach Chorwacji ceny są niskie, a w ofercie jest wiele mieszkań. Gorzej jest w dużych i nadmorskich miastach – ceny, zarówno kupna jak i wynajmu – są tam często bardzo wysokie.
Jak założyć firmę
Własna działalność gospodarcza. Jeśli chcesz rozpocząć działalność gospodarczą jako osoba fizyczna, musisz zarejestrować się w Rejestrze Rzemieślników (Obrtni registar). Możesz wybrać działalność wolną, wiązaną (możliwą pod warunkiem zdania egzaminu zawodowego lub egzaminu mistrzowskiego) lub koncesjonowaną (możliwą po uzyskaniu koncesji). W ciągu 8 dni od rozpoczęcia wykonywania działalności rzemieślniczej należy zgłosić się do Urzędu Skarbowego w celu wpisu do rejestru podatników.
Kogo wchłonie rynek pracy?
Najważniejsze sektory, w których możesz znaleźć pracę w Chorwacji to przemysł wytwórczy i przetwórczy, budownictwo, handel, usługi, edukacja oraz transport. Poszukiwani są przede wszystkim ślusarze, piekarze, tokarze, spawacze, stolarze, inżynierowie budowlani, kucharze, kelnerzy, pomoc kuchenna i pokojówki, ale również nauczyciele matematyki czy fizyki, pielęgniarki czy fizjoterapeuci.
Chorwacja może być dobrym wyborem dla tych, którzy szukają pracy na wakacje. W sezonie w branży turystycznej rąk do pracy nigdy dość. Kelnerzy, barmani, kucharze czy hotelarze bez trudu znajdą tutaj zatrudnienie. Latem 2022 r. w Chorwacji brakowało nawet 30 tys. pracowników sektora turystycznego.
Dozwolone od lat…
Osoby powyżej 15. roku życia mogą być zatrudnione, jednak pod warunkiem, że zakończyły już obowiązkową edukację. Nieletni nie mogą być zatrudnieni w zawodzie, który mógłby zagrozić ich bezpieczeństwu, zdrowiu, moralności lub rozwojowi.
Czy wiesz, że...?
- Podczas pandemii Covid-19 rząd Chorwacji wprowadził przepisy, które mają zachęcać do osiedlania się w tym kraju osoby pracujące zdalnie. Na ich mocy cyfrowi nomadzi przez pierwszy rok są zwolnieni z płacenia podatków i składek na ubezpieczenie zdrowotne.
- Ok. 3,5 tys. kun – tyle kosztuje wynajęcie kawalerki w centrum Zagrzebia.
- Ok. 10 kun – tyle we wrześniu 2022 kosztował litr benzyny.
Data utworzenia: