Węgry: dynamiczny wzrost nad Balatonem
Węgierski jest uważany za jeden z najtrudniejszych języków na świecie. Jednak, aby podjąć pracę w kraju naszych południowych sąsiadów, wcale nie musisz go znać. Anielski w zupełności wystarczy.
Papierkowa robota, czyli formalności
Meldunek. Obowiązek meldunkowy nie istnieje.
Legalizacja pobytu powyżej 3 miesięcy. Jeśli planujesz mieszkać na Węgrzech dłużej niż przez 90 dni, musisz postarać się o potwierdzenie prawa pobytu. Będziesz musiał udowodnić urzędnikom, że pracujesz, prowadzisz firmę, studiujesz lub masz pieniądze na dalszy pobyt i nie będziesz obciążał węgierskiego systemu pomocy społecznej. Organem wydającym karty pobytu są biura Urzędu do Spraw Imigracji i Obywatelstwa (Bevándorlási és Állampolgársági Hivatal – BÁH).
Formalności przy podejmowaniu pracy. Generalnie węgierskie prawo dopuszcza trzy rodzaje umów: na okres próbny (zwykle na 30 dni, choć za zgodą pracownika można ją przedłużyć do 3 miesięcy), na czas określony (do 5 lat) oraz na czas nieokreślony. Możliwa jest także m.in. praca na część etatu, leasing pracowniczy i praca zdalna. Gdy podpiszesz umowę, twój pracodawca musi zgłosić zatrudnienie obcokrajowca w miejscowym urzędzie pracy najpóźniej w pierwszym dniu wykonywania przez ciebie obowiązków.
Warunki pracy
Godziny pracy. Według kodeksu pracy, zatrudnienie na pełny etat oznacza 8-godzinny dzień pracy i 40-godzinny tydzień pracy. Przepisy dotyczące zatrudnienia pozwalają jednak na krótszy lub dłuższy dzień pracy. Np. osoby pracujące w systemie zmianowym mogą pracować maksymalnie 12 h dziennie lub 48 h tygodniowo. Czas pracy może zostać skrócony w przypadku szkodliwych lub niebezpiecznych warunków pracy. Za pracę w niedziele pracownikom przysługuje dodatek w wysokości 50% stawki dziennej. Pracownicy mają prawo do przerwy co trzy kolejne godziny pracy.
Podatki. Na Węgrzech obowiązuje podatek liniowy. Obecnie stawka podatku dochodowego od osób fizycznych wynosi 15 proc. i jest jedną z najniższych w Europie. Oprócz podatków centralnych miejscowe samorządy mogą w ramach przepisów prawnych ustalić podatki miejscowe na zabezpieczenie swych wydatków.
Stawka podatku VAT w stosunku do większości towarów wynosi 27 proc. Istnieją jeszcze stawki VAT zredukowane do wysokości 18 proc. (na większość artykułów spożywczych) i 5 proc. (na większość lekarstw i artykułów medycznych).
Urlop. Każdy zatrudniony na pełen etat ma prawo do 20 dni urlopu wypoczynkowego rocznie. Dodatkowe dni nabywa się wraz ze wzrostem stażu pracy. Kodeks pracy nie wyklucza możliwości wydłużenia podstawowego wymiaru urlopu na podstawie układu zbiorowego lub umowy o pracę.
Zasiłek dla bezrobotnych. Na Węgrzech istnieją dwa rodzaje świadczeń dla osób bez pracy: zwykły zasiłek dla bezrobotnych oraz zasiłek przedemerytalny dla bezrobotnych.
Zasiłki wypłacane są przed okres od 36 do 90 dni. Wysokość zasiłku jest obliczana na podstawie przeciętnego wynagrodzenia bezrobotnego otrzymywanego przez ostatnie cztery kwartały poprzedzające uzyskanie statusu osoby bezrobotnej. Kwota zasiłku wynosi 60 proc. średniej pensji osoby bezrobotnej ale nie więcej niż 100 proc. minimalnego wynagrodzenia. Zasiłek przedemerytalny jest wypłacany dopóki osoba bezrobotna nie uzyska prawa do emerytury. Kwota takiego zasiłku wynosi 40 proc. minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w czasie trwania prawa do pobierania zasiłku.
Zarobki i koszty życia
Ile zarobisz? Przeciętne wynagrodzenie brutto na Węgrzech w lipcu 2022 r. wyniosło 485 215 forintów. To ok. 5,5 tys. zł. Na najwyższe pensje liczyć mogą pracownicy sektora finansów i ubezpieczeń oraz sektora IT. Nieźle zarabia się również w komunikacji i energetyce.
Ile musisz wydać? Singiel prowadzący jednoosobowe gospodarstwo domowe w Budapeszcie musi przeznaczyć na jedzenie oraz inne codzienne wydatki ok. 250 tys. forintów. Koszt wynajęcia kawalerki poza centrum to ok. 150 tys. forintów. Miesięczny karnet na siłownię kosztuje ok. 18 tys. forintów, a 30-dniowa karta na komunikację miejską – ok. 10 tys. forintów. Im dalej od Budapesztu i innych dużych miast, tym taniej.
Jak założyć firmę
Własna działalność gospodarcza. Samodzielną działalność na Węgrzech możesz prowadzić na takich samych zasadach, jak obywatele tego kraju. W praktyce jedyną przeszkodą może być fakt skazania za przestępstwo umyślne na karę co najmniej roku (do czasu pełnego zwolnienia od karnych następstw prawnych czynu).
Uruchomienie firmy musisz zarejestrować w lokalnym urzędzie samorządu terytorialnego (Önkormányzati Okmány Iroda). Zgłoszenia dokonuje się drogą elektroniczną – urzędnicy wygenerują ci bezpłatną „bramka petenta" (ügyfélkapu). Po wprowadzeniu prawidłowo wypełnionej ankiety system automatycznie utworzy numer podatkowy i statystyczny przedsiębiorcy, a następnie przekaże jego dane organowi prowadzącemu ewidencję. Następnie przedsiębiorca otrzymuje zaświadczenie o nadanym numerze ewidencyjnym, a organ prowadzący ewidencję zawiadamia urzędy - podatkowy i statystyczny, zakład ubezpieczenia społecznego oraz urząd wg. siedziby spółki, o fakcie wpisania przedsiębiorcy do rejestru osób prowadzących działalność gospodarczą.
Rejestracja, wprowadzanie zmian, a także zgłoszenie zakończenia działalności są wolne od opłat. Większość dokumentów potrzebnych do rejestracji sprawdzana jest zazwyczaj post factum przez powołane do tego instytucje.
Kogo wchłonie rynek pracy?
W 2021 roku na węgierskim rynku pracy brakowało ponad 370 tys. pracowników. Wśród najbardziej deficytowych zawodów znalazły się m.in. spawacz, operator maszyn, wykwalifikowany kierowca oraz mechanik samochodowy. Na Węgrzech pracę bez trudu znajdą również inżynierowie i informatycy. Poszukiwani są też lekarze i pracownicy medyczni.
Dozwolone od lat…
Węgierski Kodeks pracy pozwala na zatrudnianie osób powyżej 16. roku życia. Młodocianych pracowników obowiązuje dwuletni okres ochronny: w tym czasie ich czas pracy nie może przekroczyć 8 godz. dziennie i 40 godzin w tygodniu. Jeżeli pracują minimum 4,5 godz., mają prawo do 30-min. przerwy, nie mogą być też zatrudnieni na nocnej zmianie.
Czy wiesz, że…?
- Stopa bezrobocia na Węgrzech w sierpniu 2022 r. wyniosła 3,4 proc.
- Tradycyjną potrawą węgierską jest gulasz jadany na ostro z papryką.
- Kostka Rubika i długopis zostały wynalezione przez Węgrów.
Data utworzenia: