Austria: wysokie pensje nie tylko w sezonie

Polacy rzadko decydują się na przeprowadzkę do Austrii. A szkoda! Wysokie płace, 30 dni płatnego urlopu i gwarantowana prawem pracy zasada równego traktowania czynią z tego kraju bardzo atrakcyjny kierunek emigracji zarobkowej.

Papierkowa robota, czyli formalności

Meldunek. W Austrii istnieje obowiązek meldunkowy. Cudzoziemiec ma 3 dni, aby go dopełnić. Może to zrobić w urzędzie dzielnicowym lub gminnym, okazując ważny dokument tożsamości i wypełniając formularz meldunkowy (Meldezettel). Uzyskanie zameldowania jest bezpłatne, ale zaniedbanie tych formalności możemy przypłacić grzywną.

Legalizacja pobytu powyżej 3 miesięcy. Obywatele UE mogą wnioskować o pobyt w Austrii na czas dłuższy niż kwartał (tzw. osiedlenie się), czyli starać się o potwierdzenie legalności pobytu (Anmeldebescheinigung). Aby było to możliwe, musisz być zatrudniony czy też prowadzić własną działalność gospodarczą, rozpocząć naukę w tym kraju lub wykazać się posiadaniem odpowiednio wysokich oszczędności oraz pełnego ubezpieczenia zdrowotnego. Dokument potwierdzający pobyt zgodny z prawem wydaje Urząd ds. Pobytu (Aufenthaltsbehӧrde). Trzeba o niego wnioskować przed upływem 4 miesięcy od daty przybycia do Austrii. Po 5 latach nieprzerwanego, legalnego pobytu, obywatele UE nabywają prawo do pobytu stałego. Więcej informacji możesz znaleźć na stronach austriackiego Centrum Poradnictwa dla Migrantów (http://www.migrant.at/).

Formalności przy podejmowaniu pracy. W Austrii występują trzy rodzaj umów o pracę: na okres próbny, czas określony lub nieokreślony. Gdy zawierasz umowę na czas określony po raz trzeci, stanie się ona automatycznie umową na czas nieokreślony. Warto dopilnować, aby umowa o pracę została sporządzona w formie pisemnej. Dzięki niej łatwiej będzie Ci dochodzić swoich praw w przypadku sporów czy nieporozumień. Jeżeli z jakichś względów nie otrzymasz pisemnej wersji, możesz domagać się wydania Karty Pracy (Dienszettel). Poświadcza ona zatrudnienie oraz określa najważniejsze prawa i obowiązki. Nie można jej jednak otrzymać, gdy zatrudnienie wynosi mniej niż 1 miesiąc.

Każdy pracownik w Austrii musi wyrobić kartę podatkową (Lohnzettel) i przekazać ją swojemu pracodawcy. Ten na jej podstawie potrąca podatek od płac (Lohnsteuer) i odprowadza go do urzędu skarbowego (Finanzamt).

Warunki pracy

Godziny pracy. Ustawowy czas pracy wynosi 8 godzin dziennie i 40 tygodniowo. Za pracę w nadgodzinach i w nocy przysługują pracownikowi sezonowemu pracującemu w systemie godzinowym odpowiednie dodatki określone w umowach zbiorowych. W wyjątkowych przypadkach dopuszczalna jest praca dłuższa, 9 godz. dziennie, po to, by wygospodarować tzw. krótki piątek. Nieco inne normy obowiązują pracowników sezonowych. Ci mogą pracować 12 h dziennie i 60 h w tygodniu. Za pracę w takim trybie mogą liczyć na specjalne dodatki.

Podatki. Kwota wolna od podatku wynosi w Austrii 11 tys. euro. Jeśli zarobisz więcej, będziesz musiał odprowadzić podatek w wysokości od 20 do 50 proc., w zależności od wielkości dochodu. Szczęściarze, których zarobki w skali roku przekraczają 1 mln euro, płacą 55 proc. podatku.

Urlop. Osoby zatrudnione na pełen etat mają prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 25 dni roboczych (przy 5-dniowym tygodniu pracy) lub 30 dni roboczych licząc z sobotami (przy 6-dniowym tygodniu pracy). Wymiar urlopu jest większy dla osób pracujących powyżej 25 lat i wynosi 6 tygodni tj. odpowiednio 30 i 36 dni.

Urlop macierzyński i wychowawczy do drugiego roku życia dziecka w Austrii przysługuje zarówno matkom, jak i ojcom narodzonych lub adoptowanych dzieci. Regulują go przepisy ustawy o ochronie matek oraz ustawy o podejmowaniu urlopu macierzyńskiego nad dziećmi przez ojców. Wymiar takiego urlopu nie może przekraczać 16 tygodni. Rodzice mogą podejmować urlop nad dziećmi przemiennie. W trakcie jego trwania rodzice są chronieni przed zwolnieniem z pracy i wypowiedzeniem stosunku pracy. Wniosek o urlop macierzyński musi być jednak złożony najpóźniej w dniu narodzin dziecka.

Zasiłek dla bezrobotnych. Składa się z kwoty podstawowej i dodatków ( w tym dodatków rodzinnych). Kwotą bazową jest 55 proc. dotychczasowego dochodu netto bezrobotnego. Dodatki rodzinne przysługują tylko w przypadku, gdy uprawnieni do nich członkowie rodziny zamieszkują na terenie Austrii.

Prawo do zasiłku przysługuje osobom bezrobotnym, które:

były zatrudnione przez 26 tygodni w ostatnich 12 miesiącach (dotyczy to bezrobotnych, którzy nie ukończyli 25. roku życia),
były zatrudnione przynajmniej przez 52 tygodnie w ostatnich 24 miesiącach (dotyczy to bezrobotnych, którzy ukończyli 25. rok życia i rejestrują się po raz pierwszy),
były zatrudnione przynajmniej przez 28 tygodni w ostatnich 12 miesiącach (dotyczy to pozostałych bezrobotnych)

Świadczenie dla bezrobotnych jest wypłacane przez okres co najmniej 20 tygodni. Ten czas może się wydłużać w przypadku bezrobotnych, którzy mają długi staż pracy. Gdy prawo do zasiłku dla bezrobotnych wygaśnie, można starać się o zasiłek doraźny (Notstandshilfe). Wynosi on od 92 do 95 proc. podstawy wymiaru zasiłku dla bezrobotnych, jednak przy obliczaniu doliczane są dochody żyjącego z nim we wspólnym gospodarstwie domowym współmałżonka/partnera. W zależności od wieku, okresów zatrudnienia, liczby niepełnoletnich dzieci, lub innych dodatkowych obciążeń ustalane są tzw. dopuszczalne limity (Freigrenzen).

Zarobki i koszty życia

Ile zarobisz? Płaca minimalna w Austrii nie jest określona w prawie. Przed zbyt niskimi wynagrodzeniami chronią branżowe i zakładowe umowy zbiorowe pracy. Średnia roczna pensja wynosi ponad 58 tys. euro. Poza „zwykłą” pensją pracownicy w Austrii dostają tzw. dopłatę urlopową, czyli trzynastą pensję oraz dodatek świąteczny z okazji Świąt Bożego Narodzenia, którego wysokość jest równa wysokości miesięcznej pensji. Te dwie wypłaty, 13. i 14., należą do bonusowych i są niżej opodatkowane. Co miesiąc pracodawca ma obowiązek przedstawić Ci miesięczne rozliczenie, czyli tzw. fiszkę płac. Jeżeli tego nie zrobi, powinieneś zgłosić się do Zakładowego Urzędu Finansowego.

Ile musisz wydać? Austria nie należy do tanich krajów. Wiedeń jest jednym z najdroższych do życia miast w Europie. Im dalej od stolicy, tym taniej. Najtaniej jest w regionie Dolnej Austrii, Karyntii i Burgenlandzie, nieco drożej w Vorarlbergu i okolicach Salzburga.

Jak założyć firmę

Własna działalność gospodarcza. Miejscem rejestracji działalności gospodarczej w Austrii jest urząd dzielnicowy lub magistrat, gdzie składa się odpowiedni wniosek. Na etapie rejestracji firmy przedsiębiorców wspierają izby gospodarcze – świadczą bezpłatną pomoc przy wypełnianiu wniosków rejestracyjnych. Głównym dokumentem rejestrującym jest pisemne zgłoszenie działalności. Cudzoziemcy muszą dołączyć do niego: dowód posiadania zabezpieczenia pieniężnego na utrzymanie, kopię dowodu osobistego i paszportu, metrykę urodzenia i ew. akt ślubu, dokument uprawniający do używania tytułu, zaświadczenie o zameldowaniu i niekaralności.

Jeśli chcesz założyć firmę, przejąć istniejącą firmę jako następca lub firmę franczyzową, powinieneś najpierw skontaktować się z doradcą ds. rozpoczęcia działalności w Izbie Handlowej w kraju związkowym, w którym chcesz mieszkać i założyć działalność. Więcej informacji znajdziesz na stronie: https://www.gruenderservice.at/

Dwa rodzaje działalności. Ustawa rozróżnia dwa rodzaje działalności: swobodną (niereglamentowaną) i reglamentowaną. Pierwsza może być prowadzona w dziedzinach, które nie wymagają przedłożenia świadectwa kwalifikacji (ohne Befähigungsnachweis), np. dyplomu ukończenia szkoły zawodowej lub rzemieślniczego dyplomu mistrzowskiego lub czeladniczego. Aby ją zarejestrować, powinieneś zdobyć uprawnienia w referacie gospodarczym dzielnicowego ratusza. Lista wolnych rodzajów działalności obejmuje ok. 900 pozycji Drugim rodzajem jest działalność reglamentowana i rzemiosło (Reglementiertes Gewerbe und Handwerke). Aby ją prowadzić, musisz posiadać świadectwa kwalifikacji zawodowych zdobytych w Polsce lub Austrii oraz praktykę zawodową (Befähigungsnachweis). Listę zawodów, do których potrzebujesz dodatkowych uprawnień znajdziesz na stronie http://www.wien.gv.at/wirtschaft/gewerbe/gewerbeverfahren/reglementiert.html.

Kogo wchłonie rynek pracy?

Stopa bezrobocia w Austrii w czerwcu 2022 wynosiła 4,3 proc. Jeżeli znasz język niemiecki, będziesz mógł szukać zajęcia w wielu różnych branżach i zawodach. W Austrii wciąż utrzymuje się zapotrzebowanie na sprzedawców i kelnerów, ale również budowlańców, opiekunów medycznych i osób starszych. W wielu regionach kraju zatrudnienie znajdą pracownicy sezonowi z branży turystycznej i rolniczej (np. zbiory owoców i warzyw). Oferty pracy w charakterze kucharzy, kelnerów, pokojówek czy sprzątaczek wciąż są na porządku dziennym.

Dozwolone od lat...

W Austrii osoby nieletnie i pracowników poniżej 18. roku życia chroni Ustawa o Zatrudnianiu Dzieci i Młodzieży (niem. Kinder und Jugendlichen Beschäftigungsgesetz). Pracę można podjąć od 16 roku życia. Jeżeli chciałbyś rozpocząć pracę wcześniej, jest to możliwe tylko w rodzinnej firmie – od 13 r.ż. Dopóki nie ukończysz 18 lat, pracodawca nie może przydzielać ci zadań, które mogłyby zaszkodzić twojemu zdrowiu lub moralności (np. kontakt z alkoholem). Jeśli jesteś niepełnoletni, to nie możesz pracować w nocy (między godz. 20:00 a 6:00), a twój tygodniowy czas pracy nie może przekraczać 40 godzin. W tygodniu należą ci się 2 dni wolnego.

Czy wiesz, że...?

W Austrii występuje rozróżnienie osób zatrudnionych na pracowników umysłowych (Angestellte) i pracowników fizycznych (Arbeiter). Do pierwszej kategorii zaliczani są przede wszystkim pracownicy trudniący się działalnością handlową, działalnością niehandlową w nadrzędnych pozycjach (często z wyższym wykształceniem) oraz działalnością kancelaryjną (wszystkie prace biurowe). Pracownicy fizyczni to osoby wykonujące pracę manualnie. Tę grupę dzieli się z kolei na fachowców (Facharbeiter) i pomocników (Hilfsarbeiter).
1442 – to średnia liczba godzin, które spędza w ciągu roku w pracy przeciętny Austriak. W Polsce pracuje się średnio o 400 godzin więcej.
Austriacka stopa bezrobocia w czerwcu 2022 wynosiła 4,3 proc.

#austria #praca