Studia we Włoszech
Historia niektórych włoskich uniwersytetów jest niemal tak samo długa, jak historia Europy. Na Półwysep Apeniński po naukę jeździło się już setki lat temu. Od tego czasu konkurencja innych krajów znacznie się zwiększyła, ale uniwersytety Italii wciąż kuszą poziomem, klimatem i kulturą.
System nauki i szkolnictwa wyższego
Uczelnie. Włoski system szkolnictwa wyższego dzieli się na dwa sektory: uniwersytecki i pozauniwersytecki. W skład tego pierwszego wchodzi 97 uczelni, w tym 67 państwowych uniwersytetów, 19 uniwersytetów niepaństwowych, 2 uczelnie dla obcokrajowców oraz 11 uczelni kształcących przez internet. Sektor pozauniwersytecki obejmuje m.in. wyższe szkoły artystyczne (tzw. system AFAM – Sistema dell’Alta Formazione Artistica e Musicale), językowe, techniczne (Istituti Tecnici Superiori) oraz wojskowe i dyplomatyczne. Wyszukiwarkę kierunków i uniwersytetów znajdziesz na stronie Universitaly.
Rok szkolny podzielony jest na dwa semestry – pierwszy zaczyna się we wrześniu lub październiku i trwa do stycznia lub lutego, drugi – kończy się w czerwcu. Zwykle oba składają się z 14 tygodni nauki i 6-tygodniowych sesji egzaminacyjnych. Skala ocen na egzaminach (zwykle ustnych) sięga od 0 do 30 punktów, by zdać, trzeba uzyskać co najmniej 18 oczek.
Stopnie akademickie. Kierunki nauczane na włoskich uniwersytetach podzielono na pięć zasadniczych grup. To nauki o zdrowiu, humanistyczne (m.in. artystyczne), ścisłe, społeczne i technologiczne. Nauka w szkołach wyższych podzielona jest na studia I, II i III stopnia. Te pierwsze, zwykle 3-letnie, kończą się zdobyciem tytułu licencjata (laurea di 1° livello), te drugie, najczęściej 2-letnie, pozwalają uzyskać tytuł magistra – laurea di 2° livello/laurea magistrale. Zarówno po studiach I, jak i II stopnia można wybrać się na co najmniej roczne studia specjalistyczne, po których uzyskuje się odpowiednio tytuły master di 1° livello oraz master di 2° livello. Kto ma tytuł magistra, może spróbować swoich sił na studiach III stopnia – doktoranckich – kończących się otrzymaniem tytułu doktora (dottore di ricerca) albo – po kierunkach zawodowych – specjalisty (diploma di specializzazione di 2° livello). Kształcenie w dziedzinach sztuk pięknych i muzyki (system AFAM) kończy się uzyskaniem diploma accademico di 1° livello (I stopień) oraz diploma accademico di 2° (II stopień). Uwaga! Medycyna, stomatologia, weterynaria i farmacja we Włoszech nauczane są w cyklu zintegrowanym, łączącym studia I i II stopnia (tzw. ciclo unico – corsi di laurea specialistica / corsi di laurea magistrale). Nauka trwa 5-6 lat. Więcej informacji znajdziesz na stronie Cimea.
Rekrutacja - wymagania i formalności
Tryb rekrutacji i dokumenty. Warunkiem podjęcia studiów I stopnia jest ukończenie szkoły średniej (po 12 latach obowiązkowej nauki) i złożenie odpowiednich dokumentów. Pierwsze kroki należy skierować do ambasady lub konsulatu Republiki Włoskiej w Polsce, gdzie należy złożyć wymagane dokumenty (m.in. przetłumaczone świadectwa). Włoska placówka wystawia następnie dichiarazione di valore – zaświadczenie o uznaniu dyplomów, z którym można już udać się na wybraną uczelnię. Szczegółowe informacje o zasadach rekrutacji znajdują się na stronie www.studiare-in-italia.it (po włosku) oraz Cimea (po angielsku).
Terminy. Różnią się w zależności od uczelni. Zwykle jednak uczelnie przyjmują dokumenty we wrześniu i październiku, na kierunki medyczne – wczesną wiosną.
Egzaminy. Zdecydowana większość uczelni nie organizuje dodatkowych egzaminów, można się ich spodziewać tylko na szczególnie obleganych kierunkach. Obowiązkowe egzaminy państwowe obowiązują przy zdawaniu na architekturę, medycynę, stomatologię i weterynarię.
Znajomość języka, certyfikaty
By podjąć studia na włoskich uczelniach zwykle konieczne jest zdanie egzaminu z tego języka. Wyłączeni z tego obowiązku są m.in. posiadacze certyfikatów CILS (Certificazione di Italiano come Lingua Straniera) lub PLIDA (Progetto Lingua Italiana Dante Alighieri). Ale uwaga – na przykład rzymska Sapienza nie wymaga od swoich studentów żadnych certyfikatów poświadczających znajomość włoskiego, tymczasem inne uczelnie żądają certyfikatów na poziomie C1 lub C2. W nauce języka i zdobyciu certyfikatu pomóc może m.in. Włoski Instytut Kultury w Warszawie, który organizuje specjalne egzaminy. We Włoszech miejscowego języka można nauczyć się m.in. w ośrodkach w Perugii i Sienie. Liczba kierunków nauczanych w języku angielskim jest stosunkowo niewielka. Jeśli wybierzesz jeden z nich, również będziesz musiał udowodnić znajomość języka. Uczelnie honorują certyfikaty TOEFL i IELTS, liczba wymaganych punktów na egzaminach różni się w zależności od kierunku.
Pozwolenie na pobyt
By wjechać do Włoch i mieszkać w nich krócej niż 90 dni wystarczy paszport lub dowód osobisty. Na wszelki wypadek warto jednak zgłosić się na lokalny posterunek policji i wypełnić deklarację pobytu (dichiarazione di presenza). Nie jest to obowiązkowe, ale uchroni to przed koniecznością udowadniania, że nie przekroczyło się wspomnianego wcześniej okresu.
Osoby, które przyjechały do Włoch z zamiarem zamieszkiwania przez okres dłuższy niż 90 dni, powinny zarejestrować się w lokalnym biurze meldunkowym (Anagrafe) i udowodnić, że spełniają odpowiednie warunki. Urzędnicy poproszą o przestawienie dowodu tożsamości oraz określenie celu pobytu – wystarczy im pokazać zaświadczenie o przyjęciu na studia, dowód ubezpieczenia zdrowotnego i oświadczenie o posiadaniu wystarczających środków finansowych, pozwalających na samodzielnie życie we Włoszech. Więcej szczegółowych informacji na stronie włoskiej policji.
Koszty studiów i zakwaterowania
Czesne. Nauka jest płatna, a wysokość opłat ustalają uczelnie. Według Eurydice, czesne na publicznych uczelniach wynosi od 200 do 2721 euro za rok studiów I stopnia (i do 2906 euro na studiach II stopnia). Wysokość opłat jest uzależniona od sytuacji ekonomicznej studenta, kierunku studiów i ich charakteru (studia stacjonarne lub niestacjonarne, ang. part-time studies). Uczelnie mogą zwolnić studentów z opłat, jeśli korzystają oni z pomocy socjalnej lub osiągają doskonałe wyniki w nauce. Szansę na darmowe studia mają osoby, w przypadku których liczony we Włoszech wskaźnik ISEE (Equivalent Economic Condition Indicator) nie przekracza 23 tys. euro (dane na rok 2019). Uniwersytet w Bolonii oferuje kalkulator, umożliwiający obliczenie opłat za studia w zależności od dochodów.
Od niedawna prawo zabrania również uczelniom pobierania dodatkowych opłat. W roku akademickim 2018/2019 czesne płaciło ponad 70 proc. studentów we Włoszech.
Przykładowy cennik Uniwersytetu Sapienza w Rzymie znajdziesz tutaj.
Utrzymanie i zakwaterowanie. Większość włoskich uczelni nie ma akademików, warto jednak zgłosić się do prowadzonych przez nie Biur Zakwaterowania (Housing Offices). Znajdziesz tam oferty wynajmu mieszkań na wolnym rynku i dowiesz się, w jaki sposób bezpiecznie podpisać umowę. Wynajęcie małego mieszkania we Włoszech kosztuje od 300 do 1000 euro miesięcznie, w zależności od miasta. Jeśli skorzystasz z tanich stancji dla studentów, na przeżycie miesiąca we Włoszech powinno ci wystarczyć 1000 euro. Za 1500 euro będziesz jednak żył dużo swobodniej, szczególnie w dużych miastach na północy Włoch. Litr mleka we Włoszech kosztuje ok. 1,2 euro, kilogram kurczaka 8-10 euro, woda mineralna 50-80 eurocentów, obiad w fast-foodzie 5,5 euro, bilet kolejowy z Mediolanu do Rzymu 38-47 euro, a metro w Rzymie – 1,5 euro. Obsługą studentów zajmuje się sieć agencji EDISU (Ente per il Diritto allo Studio Universitario). Prowadzą one studenckie restauracje, pomagają w znalezieniu zakwaterowania, uzyskaniu ulg transportowych czy dostępie do bibliotek, ułatwiają również uzyskanie wsparcia finansowego.
Życie studenckie
Jako student będziesz musiał przyzwyczaić się kilku charakterystycznych cech tego kraju: południowego temperamentu mieszkańców (ma zarówno dobre, jak i złe strony), doskonałej kuchni, specyficznej organizacji dnia pracy (południowa sjesta) i umiłowania dla piłki nożnej. Te zalety Włoch kuszą młodych ludzi z całego świata, swoje robi też poziom miejscowego szkolnictwa. Więcej o włoskiej kulturze możesz się dowiedzieć śledząc wydarzenia oferowane przez Włoski Instytutu Kultury w Krakowie lub Warszawie.
Stypendia
Zagranicznym studentom przysługują takie same prawa ubiegania się o pomoc finansową, jak Włochom. Formalnościami zajmują się uczelniane biura EDISU (Ente per il Diritto allo Studio Universitario). Według Eurydice, w roku akademickim 2020/2021 na zasiłki mogli liczyć studenci w trudnej sytuacji finansowej oraz osiągający dobre wyniki w nauce. Wysokość wsparcia jest uzależniona od wielu czynników, m.in. od tego, czy dany student mieszka z rodzicami czy sam. Minimalne stypendia socjalne wynoszą 1950 euro rocznie, maksymalne – 5175 euro. W roku akademickim 2018/2019 ze wsparcia korzystało 14 proc. studentów studiów I i II stopnia.
Stypendia dla obcokrajowców oferuje także włoski rząd.
Praca dla studenta
By podjąć zatrudnienie, nie potrzebujesz żadnych zezwoleń. Twój pracodawca powinien jednak poinformować lokalną administrację, że dał pracę obcokrajowcowi. Studenci mogą pracować maksymalnie 20 godzin w tygodniu.
Znalezienie zatrudnienia może być trudne: kryzys dość poważnie wstrząsnął miejscową gospodarką i etatów dla młodych ludzi brakuje – szczególne trudności mogą mieć osoby nieznające włoskiego. We maju 2023 r. bezrobocie we Włoszech wynosiło 7,6 proc. i należało do jednego z najwyższych w Unii Europejskiej. Średnia pensja brutto w tym kraju wynosi ok. 3650 euro miesięcznie, płaca minimalna nie jest regulowana.
Przed podjęciem pracy będziesz musiał/a założyć konto w banku i załatwić formalności w urzędzie skarbowym.
Data utworzenia: