Studia we Francji
300 tysięcy studentów z różnych krajów świata nie może się mylić – Francja jest doskonałym miejscem do studiowania. Przybysze z zagranicy stanowią już 12 proc. ogółu słuchaczy uczelni wyższych, co daje Francji trzecie miejsce na świecie. Nad Sekwaną coraz więcej jest również Polaków.
System nauki i szkolnictwa wyższego
Uczelnie. Francuski system szkolnictwa wyższego obejmuje uczelnie o zróżnicowanej strukturze i charakterze. Studiować można na jednej z 3500 publicznych lub prywatnych szkół wyższych, m.in. na ponad 60 uniwersytetach. Istnieje tu również 220 nowoczesnych szkół biznesowych, z których 40 należy do elitarnego grona Conférence des Grandes Écoles (CGE), a 30 działa w ramach uniwersytetów jako Écoles Universitaires de Management (IAE). Do wyboru jest też 227 szkół inżynierskich – część z nich także należy do CGE, wiele innych zrzeszonych jest w Conférence des Directeurs des Écoles Françaises d'Ingenieurs, CDEFI). Ciekawą ofertę mają również uczelnie artystyczne i architektoniczne. Specjalnie dla studentów spoza Francji powołano kilka lat temu program "n+i" – uczestniczy w nim około 50 francuskich szkół inżynierskich, które oferują kierunki techniczne dla absolwentów studiów I stopnia.
Francuskie uniwersytety, uczelnie specjalistyczne oraz instytucje badawcze współpracują w ramach 25 zrzeszeń zwanych ComUE. Ich celem jest koordynacja oferty szkoleniowej, lepsze wykorzystanie zasobów naukowo-badawczych i transfer wiedzy pomiędzy instytucjami. Warto zajrzeć również na stronę Eurydice, opisującą ofertę francuskiego systemu szkolnictwa wyższego oraz na stronę polskiego przedstawicielstwa Campus France.
Stopnie akademickie. Trzyletnie studia na uniwersytetach pozwalają na uzyskanie dyplomu licencjata (licence). Po kolejnych dwóch latach nauki można zostać magistrem, a na najambitniejszych czekają zwykle 3-letnie studia doktoranckie (tytuł doctorat). Na studiach magisterskich dostępne są dwie ścieżki – naukowa (master recherche) lub zawodowa (master professionel, diplôme d’ingénieur).
Nieco inaczej wygląda sytuacja w przypadku Grandes Écoles. By się na nie dostać, trzeba najpierw ukończyć dwuletnie studia CPGE (przygotowawcze) na grande école lub w szkole średniej, a następnie zdać egzamin. Po nim rozpoczyna się 3-letnia nauka zakończona zdobyciem diplôme d’ingénieur lub diplôme de Grand Écoles (równoważne z dyplomem magisterskim). Szczegóły tutaj.
Francuskie uczelnie oferują też tzw. short programmes – dwu lub trzyletnie podyplomowe kierunki studiów, związane z biznesem, przemysłem lub usługami. Na niektórych wyższych szkołach zawodowych można np. uzyskać dyplom brevet de technicien supérieur (BTS), a działające w ramach uniwersytetów instytuty techniczne oferują studia zakończone zdobyciem diplôme universitaire de technologie (DUT). Na uniwersytetach można również skończyć 2-letnia studia DEUST (diplôme d'études universitaires scientifiques et techniques), związane z wymaganiami lokalnego rynku pracy, a po nich wybrać się na roczny kurs zakończony dyplomem licence professionnelle. Więcej szczegółów na stronie Eurydice.
Rekrutacja - wymagania i formalności
Tryb rekrutacji i dokumenty. By studiować na uczelni wyższej wystarczy matura (fr. baccalauréat). Rekrutacja na studia I stopnia dla obywateli UE odbywa się poprzez stronę www.parcoursup.fr. Z uznaniem polskiego dyplomu we Francji nie powinno być kłopotu – stosowna umowa między rządami obu krajów została zawarta już w 2008 r. Więcej informacji na stronie Campus France.
Terminy. Rejestracja w systemie Parcoursup trwa zwykle od połowy stycznia do końca marca (w 2023 r. – od 18 stycznia do 9 marca). Konsultacje z kandydatami odbywają się od maja do lipca. Szczegółowe informacje na stronie Parcoursup.
Egzaminy. Na większości uczelni studenci nie muszą zdawać egzaminów wstępnych – szkoły organizują zwykle konkursy świadectw lub przeprowadzają rozmowy kwalifikacyjne.
Znajomość języka, certyfikaty
Francuskie uczelnie oferują ponad 1500 kierunków wykładanych po angielsku – od kandydatów wymagają certyfikatów TOEFL lub IELTS. Bazę kierunków można znaleźć w katalogu Campus France. Kto chce studiować po francusku, musi posiadać dyplom DELF (Diplôme d’Études en Langue Française), DALF (Diplôme Approfondi de Langue Française) lub TCF/TCF-DAP (Test de Connaissance du Français/Demande d’Admission Préalable). Kursy oferują m.in. ośrodki Alliance Française lub instytuty francuskie.
Pozwolenie na pobyt
We Francji możesz mieszkać przez 90 dni bez żadnych dodatkowych formalności. Jeśli jednak rozpoczynasz studia i planujesz dłuższy pobyt, powinieneś potwierdzić swoje prawo pobytu. Formalności załatwisz bez problemu, jeżeli spełniasz trzy podstawowe warunki: zostałeś/łaś przyjęty/a na wyższą uczelnię, masz wystarczające środki finansowe, by utrzymać się bez pomocy francuskiej opieki społecznej oraz posiadasz niezbędne ubezpieczenie zdrowotne. Szczegółowe informacje na temat procedur i przepisów znajdziesz w broszurze francuskiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i na rządowej stronie Service Public.
Koszty studiów i zakwaterowania
Czesne. Za studia trzeba płacić, ale stawki na uczelniach publicznych – nawet dla Polaków – są symboliczne. W roku akademickim 2022/2023 studia licencjackie kosztowały 170 euro rocznie, a magisterskie – 243 euro. Opłaty w szkołach technicznych wynoszą ok. 500 euro, a w prywatnych od 3 do 10 tys. euro.
Utrzymanie i zakwaterowanie. Tanio zjeść można w 450 restauracjach akademickich. Kompletny posiłek można tam kupić już za 3,30 euro – wystarczy mieć legitymację studencką. W zwykłych restauracjach jest drożej – obiad kosztuje 10-20 euro. W sumie na jedzenie wydać trzeba miesięcznie ok. 300-400 euro. Drugie tyle może pochłonąć zakwaterowanie. Teoretycznie najlepiej jest zamieszkać w akademiku – opłaty w miasteczkach uniwersyteckich (Cités-U) wynoszą zaledwie 120-350 euro miesięcznie. W praktyce to trudne: miejsca w bursach administrowanych przez CNOUS (Centre National des Œuvres Universitaires et Scolaires) i jej regionalne oddziały (CROUS) zajmują głównie stypendyści rządu francuskiego i uczestnicy programów wymiany studentów. Gdy już znajdziesz odpowiednią ofertą, będziesz musiał podpisać stosowną umowę i opłacić depozyt – najczęściej w wysokości miesięcznej stawki. Właściciele mieszkań od zagranicznych studentów często wymagają również przedstawienia gwaranta umowy – osoby lub instytucji, która zobowiąże się – w razie konieczności – do uregulowania czynszu. Takim gwarantem może być uczelnia. Brak gwaranta może oznaczać konieczność opłacenia czynszu za cały rok z góry.
Wynajęcie mieszkania na wolnym rynku to koszt ok. 500-900 euro miesięcznie. Wśród wydatków uwzględnić należy również transport (ok. 45 euro), materiały dydaktyczne (50 euro), warto też wydać pieniądze na ubezpieczenie zdrowotne (od 42 euro). W sumie warto mieć ok. 1200–1400 euro miesięcznie, by żyć w miarę swobodnie i bezpiecznie. Dodatkowe informacje na stronie campusfrance.org.
Życie studenckie
Studia we Francji – szczególnie w największych ośrodkach – to słusznie szczyt marzeń tysięcy studentów. Baza naukowo-dydaktyczna, infrastruktura, organizacja pracy i tradycje stawiają francuską edukację w gronie najlepszych na świecie. Trudno tylko przyzwyczaić się do francuskiej niechęci do języka angielskiego. O tym, jak przygotować się do wyjazdu na studia do Francji, dowiesz się z artykułu na Campus France.
Stypendia
Ambasada Francji w Polsce przyznaje stypendia na ukończenie cyklu studiów we Francji (poziom Master 2), zrealizowanie podwójnego doktoratu i miesięcznych pobytów naukowych. Informacje o stypendiach znajdziesz na stronie internetowej Campus France.
Francuskie uczelnie przyznają też stypendia socjalne, uzależnione od statusu materialnego. Według Eurydice, w roku akademickim 2018/2019 maksymalny zasiłek wynosił 5679 euro rocznie, najczęściej studenci otrzymują jednak ok. 1000 euro.
Praca dla studenta
Nie potrzeba pozwolenia na pracę, ale francuskie prawo pozwala studentom pracować tylko 964 godziny rocznie, czyli 60 proc. tego, co normalni pracownicy. Minimalna stawka za godzinę pracy (Salaire Minimum Interprofessionnel de Croissance, SMIC) wynosi 10,15 euro (2020 r.). Zajęcia można szukać przez biura karier na uczelniach albo na wolnym rynku. Jeśli wykażesz się odpowiedzialnością, determinacją i podstawową znajomością francuskiego, ze zdobyciem zatrudnienia nie będziesz miał kłopotów (choć nie będzie to od razu praca marzeń). Ogólne sytuacja na francuskim rynku pracy nie jest jednak idealna – w 2019 r. stopa bezrobocia wynosiła 8,2 proc. Więcej informacji o pracy dla studenta.
Data utworzenia: