Studia w Słowenii
W sklepach płaci się w euro, w urzędach bez problemu można się porozumieć po angielsku, a standard życia przypomina zachodnią Europę. Skok cywilizacyjny, jaki wykonała Słowenia w ciągu ostatnich 20 lat robi wrażenie. Postęp widać też na uczelniach, choć oferta kierunków z wykładowym angielskim mogłaby być szersza.
System nauki i szkolnictwa wyższego
Uczelnie. W tym niewielkim kraju działają trzy uniwersytety publiczne (Lublana, Maribor, Primorska), dwie większe uczelnie niezależne (Uniwersytet w Nowej Goricy oraz Emuni University) oraz kilkadziesiąt innych, prywatnych i publicznych szkół wyższych (m.in. zawodowych i artystycznych), oferujących przede wszystkim krótkie, 2-letnie programy studiów (short-cycles).
Pełną listę akredytowanych uczelni znajdziesz na stronie słoweńskiego ministerstwa edukacji. Warto również zajrzeć na stronę studyinslovenia.si oraz do publikacji sieci Eurydice.
Stopnie akademickie. Słowenia uczestniczy w Procesie Bolońskim, więc studia w tym kraju podzielone są na trzy etapy. Pierwszy z nich to trzy- lub czteroletnie studia licencjackie o profilu zawodowym lub akademickim. Ich absolwenci otrzymują tytuł diplomirani. Po rocznych lub dwuletnich studiach II stopnia (magisterskich) uzyskuje się tytuł magister (po studiach technicznych – magister inženir, nauczycielskich – magister profesor, a artystycznych – magister akademski). Absolwenci medycyny, stomatologii, farmacji i weterynarii zdobywają tytuły odpowiednio: doktor medicine, doktor dentalne medicine, magister farmacije, doktor veterinarske medicine. Po ukończeniu studiów doktoranckich (III stopień) uzyskuje się tytuł doktor znanosti.
Słoweńskie uczelnie oferują również 5-letnie zintegrowane studia magisterskie. Więcej szczegółowych informacji w broszurze Eurydice.
Rekrutacja - wymagania i formalności
Tryb rekrutacji i dokumenty. Podstawowy warunek ubiegania się o przyjęcie na studia to posiadanie świadectwa maturalnego lub równoważnego dokumentu. Liczba miejsc na poszczególnych uczelniach jest limitowana – rekrutacją zajmują się same uczelnie. Oprócz świadectwa maturalnego kandydaci muszą przedstawić świadectwo zdrowia, dowód uiszczenia stosownej opłaty i potwierdzenie znajomości języka słoweńskiego (lub innego wykładowego). Szczegółowe informacje znaleźć można na stronach internetowych szkół.
Terminy. Ogłoszenia o naborze na studia licencjackie pojawiają się w lutym. Uczelnie organizują wówczas dni otwarte, prezentując swą ofertę. Dokumenty przyjmowane są od marca do czerwca. Ostateczną listę przyjętych studentów ogłasza się w lipcu, sierpniu lub wrześniu.
Egzaminy. Uczelnie przeprowadzają zwykle konkursy świadectw, biorąc pod uwagę oceny na maturze lub świadectwach z ostatnich lat nauki w szkole średniej. Na uczelniach artystycznych można się spodziewać testów umiejętności, a w szkołach sportowych – sprawdzianów sprawności psychofizycznej. Testy i sprawdziany odbywają się w maju lub czerwcu.
Znajomość języka, certyfikaty
Kandydaci na studia licencjackie spoza Słowenii często muszą się wykazać znajomością miejscowego języka na poziomie B2. Dostępne kursy w największych miastach uniwersyteckich znajdziesz tutaj. Z kolei Uniwersytet w Lublanie oferuje darmowy kurs Year Plus – przez cały pierwszy rok studiów (licencjackich lub magisterskich) 300 zagranicznych studentów, którzy nie znają słoweńskiego na poziomie B2, poznaje język oraz kulturę kraju. Na studiach magisterskich wystarczy wykazać się znajomością angielskiego.
Oferta kierunków w języku angielskim powiększa się z roku na rok – pełną ofertę znajdziesz na stronie studyinslovenia.si.
Pozwolenie na pobyt
Jeśli zamierzasz mieszkać w Słowenii dłużej niż 3 miesiące, musisz postarać się o potwierdzenie prawa pobytu. Formalności należy załatwić w lokalnym urzędzie nie później niż w 90 dni po przybyciu. Urzędnikom trzeba będzie przedstawić ważny dowód tożsamości, potwierdzenie przyjęcia na studia, dowód ubezpieczenia zdrowotnego oraz zaświadczenie o posiadaniu wystarczających środków na utrzymanie (w wysokości co najmniej płacy minimalnej na każdy miesiąc pobytu). Prawo pobytu (registration of residence) przyznawane jest zwykle na cały okres studiów lub na pięć lat. Więcej informacji na stronie Republiki Słowenii.
Koszty studiów i zakwaterowania
Czesne. Studia stacjonarne (full-time studies) na uczelniach publicznych są bezpłatne, w przeciwieństwie do studiów niestacjonarnych (part-time studies), doktoranckich oraz odbywanych na uczelniach prywatnych. Zaczynając naukę, trzeba jednak uiścić opłatę rejestracyjną (ok. 40 euro, dane Eurydice).
Utrzymanie i zakwaterowanie. Najtaniej jest oczywiście zamieszkać w akademiku, ale miejsca w nich (poza Mariborem) zarezerwowane są dla studentów Erasmusa+, stypendystów programu CEEPUS oraz osób studiujących w Słowenii na mocy porozumień bilateralnych. Tzw. wolnym strzelcom (free movers) pozostaje szukanie lokum na mieście. Lista przydatnych stron oferujących zakwaterowanie w Mariborze, Lublanie, Koprze i Novej Goricy znajduje się na stronie Study in Slovenia. By zwiększyć swoje szanse, trzeba rozpocząć starania dość wcześnie – najlepiej już na początku roku kalendarzowego, w którym chcemy zacząć studia. Pomocy w szukaniu zakwaterowania możesz szukać w organizacji studenckiej Zavod študentska svetovalnica. Miejsce w pokoju (ze współlokatorem) kosztuje ok. 150 euro, pokój jednoosobowy (w mieszkaniu, ze wspólną kuchnią i łazienką) kosztuje ok. 200 euro miesięcznie, za kawalerkę zapłacić trzeba ok. 400 euro (wszystkie stawki bez liczników). Właściciele mieszkań zwykle żądają kilkumiesięcznej kaucji. Przed podpisaniem umowy warto upewnić się, że wszystkie jej zapisy są dla nas zrozumiałe.
Ceny są porównywalne do polskich: bilet miesięczny na transport publiczny kosztuje od 10 do 20 euro, kilogram jabłek 1,3 euro, litr mleka 0,9 euro, butelka wina 5 euro, a piwo w puszce 1 euro. Co najlepsze, studenci mogą korzystać z bonów żywnościowych, dotowanych przez państwo. Najwyższa cena, jaką płacą za posiłek, nie przekracza 5 euro.
Życie studenckie
Żaden inny naród należący do dawnego bloku wschodniego nie może się pochwalić tak wysoką stopą życiową – jej przejawy widać na ulicach. Słowenia błyskawicznie nadrabia zaległości, zarabiając m.in. na turystyce i przyciągając zagraniczne inwestycje. W sumie więc w tym podalpejskim kraju możesz się poczuć jak w zachodniej Europie, choć miejscowe uczelnie z pewnością nie są tak znane i prestiżowe jak np. włoskie.
Stypendia
W Słowenii dostępne są zarówno stypendia socjalne, jak i naukowe. Wysokość tych pierwszych wynosi od 864 do 4428 euro rocznie, tych drugich – od 1716 do 3312 euro (dane Eurydice). O stypendiach dostępnych dla obcokrajowców można przeczytać na stronie Uniwersytetu w Lublanie.
Praca dla studenta
By podjąć zatrudnienie, nie potrzebujesz zezwolenia, obowiązują cię jednak pewne ograniczenia. Jako student z zagranicy możesz zwrócić się do e-Študentski servis – specjalnej agencji, która pomaga studentom w poszukiwaniu pracy. Na stronie agencji publikowana jest aktualizowana na bieżąco lista ofert, dostępnych na tych samych warunkach dla miejscowych i obcokrajowców – dotyczą one zarówno prostych prac fizycznych, jak i stanowisk wymagających specjalistycznej wiedzy. Główną przeszkodą w podjęciu pracy może być nieznajomość języka słoweńskiego. By skorzystać z oferty e-Študentski servis konieczne jest posiadanie konta bankowego i numeru podatkowego. Ponadto przedstawić trzeba dowód tożsamości, zaświadczenie o przyjęciu na studia, wypełniony formularz oraz potwierdzenie prawa pobytu. Podjęcie czasowej pracy przez studentów nie wymaga podpisywania umowy. Pensja wypłacana jest za godzinę pracy, za dzieło lub jako procent wpływów ze sprzedaży. Pracodawcy nie muszą płacić za studentów składek ubezpieczeniowych.
Zatrudnienia możesz też poszukać na wolnym rynku. Płaca minimalna w Słowenii w 2023 r. wynosiła 1203,36 euro, średnie wynagrodzenie brutto – 2208 euro (kwiecień 2023 r.), a bezrobocie w kwietniu 2023 r. sięgało 4,8%.
Linki
Słoweńskie służby zatrudnienia
Słoweński zakład ubezpieczeń społecznych
Portal o Słowenii
Słoweńskie Ministerstwo Edukacji, Nauki i Sportu
Data utworzenia: