Studia w Bułgarii
Studia w Bułgarii to oferta raczej dla mocno zdeterminowanych albo zakochanych w tym kraju. Minusy to czesne i niewielki prestiż miejscowych uczelni, plusy – piękne krajobrazy i niskie koszty utrzymania.
System nauki i szkolnictwa wyższego
Uczelnie. Bułgaria zaprasza na studia na ponad 50 uczelniach, w tym 11 uniwersytetach (universiteti) humanistycznych, 8 ekonomicznych, 16 wyższych uczelniach technicznych i zawodowych (spezializirani visshi uchilishta, samostojatelni kolei), 4 uniwersytetach medycznych, 5 artystycznych i 1 sportowym. Studia doktoranckie oferuje również m.in. Bułgarska Akademia Nauk i niektóre instytuty naukowe. Pełna lista uczelni znajduje się na stronie www.studyinbulgaria.bg, a ich ranking dostępny jest tutaj.
Stopnie akademickie. Bułgaria uczestniczy w procesie bolońskim, w kraju tym obowiązuje więc trzystopniowy system wyższej edukacji. Maturzyści mają do wyboru trzy- lub czteroletnie studia I stopnia. Te pierwsze – zwykle zawodowe – kończą się uzyskaniem tytułu professional bachelor in... (w szkołach specjalistycznych) lub college degree (w koledżach), te drugie – dyplomem licencjata (bachelor). Studia II stopnia obejmują kierunki roczne lub dwuletnie (w zależności od długości studiów I stopnia), umożliwiające uzyskanie dyplomu magistra (master). W przypadku medycyny, stomatologii, prawa, architektury i niektórych innych kierunków dostępna jest ścieżka zintegrowana, 5- lub 6-letnia. Studia III stopnia – czyli doktoranckie – trwają minimum 3 lub 4 lata. By zakończyć każdy etap studiów trzeba zdać państwowy egzamin i obronić pracę. Studenci mogą wybrać kierunki w pełnym lub niepełnym wymiarze godzin, dostępne są też kursy zdalne.
Rekrutacja - wymagania i formalności
Tryb rekrutacji i dokumenty. Każda uczelnia samodzielnie prowadzi rekrutację i ustala zasady przyjęć. Podstawą do ubiegania się o miejsce jest dyplom maturalny wraz z Suplementem do Dyplomu, czyli formularzem precyzującym charakter odebranego dotąd wykształcenia. Kopię świadectwa dojrzałości należy poświadczyć w bułgarskim konsulacie w Polsce i nostryfikować w biurze ENIC/NARIC (działa przy Ministerstwie Edukacji, Młodzieży i Nauki). Dyplom i jego tłumaczenie na bułgarski oraz certyfikat nostryfikacji należy dostarczyć na uczelnię wraz z kompletem pozostałych dokumentów. Pracownikom uczelni trzeba przedstawić formularz aplikacyjny (z opisem poziomu znajomości j. bułgarskiego), Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego, CV, kopię dokumentu tożsamości (przetłumaczoną i potwierdzoną notarialnie) oraz zdjęcia. Więcej informacji na stronie studyinbulgaria.com. Od osób zamierzających studiować w językach innych niż bułgarski wymagane są również stosowne certyfikaty językowe (patrz rozdział Znajomość języka).
Terminy. Uczelnie prowadzą rekrutację w różnych terminach – warto je sprawdzić na stronach szkół. Zwykle obywatele UE mogą składać dokumenty do połowy września, o dwa tygodnie więcej czasu mają osoby zainteresowane kierunkami z wykładowym angielskim. Każda uczelnia rekrutację organizuje jednak niezależnie. Np. Uniwersytet Sofijski w roku akademickim 2020/21 aplikacje przyjmuje jedynie przez dwa tygodnie: od 15 do 27 czerwca. New Bulgarian University w 2023 roku prowadzi rekrutację od kwietnia do 15 września.
Egzaminy. Wstępne testy są rzadkością. Wymagane są na uczelniach artystycznych i sportowych oraz gdy kandydat na studia nie ma na świadectwie maturalnym ocen z przedmiotów istotnych z punktu widzenia kierunku wybranych przez niego studiów. W takich przypadkach zainteresowani studiowaniem kierowani są na egzaminy do wskazanych przez miejscowe Ministerstwo Edukacji, Młodzieży i Nauki szkół średnich.
Znajomość języka, certyfikaty
Bułgaria rozwija ofertę studiów w językach angielskim, niemieckim i francuskim. Głównie chodzi tu o kierunki medyczne (medycyna, farmacja, pielęgniarstwo) oraz architekturę. Kto ma ochotę studiować po angielsku, musi przedstawić certyfikat TOEFL (min. 550 punktów), IELTS (ocena min. 6.0) lub FCE (First Certificate in English). W przypadku jęz. francuskiego wymagane są certyfikaty DELF (Diplôme d’Etudes en Langue Française) lub DALF (Diplôme Approfondi de Langue Française), a niemieckiego – np. TestDaF (Test Deutsch als Fremdsprache).
Kto ma ochotę studiować w języku bułgarskim, a nie zna tego języka, musi zaliczyć rok przygotowawczy (rekrutacja zwykle do 30 września) lub przejść intensywny kurs. Np. Uniwersytet Sofijski zaprasza na zajęcia trwające 9 miesięcy (800-1000 godzin), w nie większych niż 10-osobowe grupach, za „jedyne” 3300 euro. Zdanie końcowego egzaminu oznacza otrzymanie państwowego certyfikatu i umożliwia podjęcie studiów.
Pozwolenie na pobyt
By mieszkać w Bułgarii dłużej niż przez 90 dni musisz uzyskać pozwolenie pobytu (residence certificate) – roczne lub permanentne. Jeśli studiujesz, nie będziesz miał z tym problemu. Dokumenty składa się w Wydziale ds. Migracji bułgarskiego MSW lub w lokalnym biurze policji. Urzędnicy wymagają m.in. dokumentu tożsamości, potwierdzenia podjęcia studiów, dowodu uiszczenia opłaty za pozwolenie (5 euro) oraz zaświadczenia o posiadaniu wystarczających środków finansowych. Szczegółowe informacje znajdziesz na stronie studyinbulgaria.com.
Koszty studiów i zakwaterowania
Czesne. Studia w Bułgarii są płatne, można jednak skorzystać z publicznego wsparcia – wystarczy... nauczyć się bułgarskiego, zdać egzamin językowy i złożyć podanie o przyjęcie na studia na takich samych warunkach, jak Bułgarzy (czyli np. zdać egzamin wstępny, jeśli jest wymagany). Po spełnieniu tych warunków za rok studiów na państwowych uniwersytetach płaci się od 150 do 977 euro rocznie (więcej informacji w opracowaniu sieci Eurydice).
Kto ma ochotę uczyć się w języku obcym, musi radzić sobie bez finansowej pomocy. Rok studiów kosztuje ok. od 300 do 1700 euro, a za medycynę, stomatologię i farmację trzeba zapłacić od 5000 do 8000 euro. Wszystko zależy od konkretnej uczelni.
Utrzymanie i zakwaterowanie. Bułgarskie uniwersytety oferują miejsca w akademikach i kampusach studenckich. Ceny są bardzo przystępne: dwuosobowy pokój z łazienką i współdzielonym aneksem kuchennym kosztuje 35-70 euro miesięcznie. Wynajem mieszkania kosztuje od 100 do 300 euro. W sumie, by przeżyć miesiąc w Bułgarii trzeba mieć ok. 400-500 euro. Kraj ten należy więc do najtańszych w Unii Europejskiej. Za obiad w studenckiej restauracji zapłacimy równowartość 1-2 euro, za bilet do kina 6 euro, a za abonament telefonicznych 10 euro. Szczegóły na studyinbulgaria.com.
Życie studenckie
Bułgaria to kraj tani, ciekawy i prężnie się rozwijający. Nie możemy jednak liczyć na to, że znajdziemy się w centrum europejskiego życia towarzyskiego lub kulturalnego. Zagranicznych studentów na bułgarskich uczelniach jest niewielu, organizacja studiów pozostawia czasami wiele do życzenia, a poziom nauki nie dorównuje uczelniom z zachodniej Europy. Jest za to piękna przyroda, dobre wino i przyjazny klimat.
Stypendia
Stypendia naukowe i socjalne przyznają uniwersytety (ale tylko dla studiujących w jęz. bułgarskim), każdy według nieco innych kryteriów. Informacje o pożyczkach studenckich znajdziesz na stronie studyinbulgaria.com.
Praca dla studenta
Rynek pracy jest otwarty, trudno jednak zarobić pieniądze na studia. Płaca minimalna w przeliczeniu na euro w lipcu 2019 r. wynosiła 286 euro – pod tym względem Bułgaria jest na ostatnim miejscu wśród wszystkich krajów UE. Znacznie powyżej średniej zarabiają mieszkańcy Sofii oraz Warny i Płowdiw, najlepiej wynagradzani są specjaliści i inżynierowie. Pierwsze kroki w poszukiwaniu pracy należy skierować do uczelnianego biura karier. Możesz też skorzystać z internetowych wyszukiwarek ofert pracy: www.jobtiger.bg, www.jobs.bg.
Linki
- Stowarzyszenie Studentów Studiów Międzynarodowych
- Studencki Klub Nauk Politycznych w Bułgarii
- Bułgarska Agencja ds. Oceny i Akredytacji
Data utworzenia: