Studia w Chorwacji
Kraj jest piękny, przyjazny dla Polaków i coraz bogatszy. Trudno jednak powiedzieć, by studiowanie na chorwackich uczelniach działało Polakom na wyobraźnię. Humor psują m.in. wysokie bezrobocie wśród młodzieży, opłaty za studia oraz ceny nieprzystające do wynagrodzeń.
System nauki i szkolnictwa wyższego
Uczelnie. Szkolnictwo wyższe na terenach dzisiejszej Chorwacji ma bardzo długą historię. Najstarsza uczelnia – Uniwersytet w Zadarze – powstała już w 1396 r. Najdłużej nieprzerwanie działającym uniwersytetem jest jednak ten w Zagrzebiu – kształcący studentów od 1669 roku. Aktualnie w Chorwacji działa 119 szkół wyższych, w tym 10 uniwersytetów (sveučilišta) i 15 politechnik (veleučilišta). Pełną listę instytucji możesz znaleźć na stronie tutaj.
Stopnie akademickie. Tak jak w większości krajów Europy, studia w Chorwacji podzielone są na 3 etapy. Uniwersyteckie studia I stopnia (licencjackie) trwają trzy lub cztery lata i kończą się uzyskaniem tytułu licencjata (prvostupnik). Studia II stopnia trwają rok lub dwa lata, a na ich zakończenie zdobywa się tytuł magistra (magistar struke). Najambitniejsi mogą wybrać się na trzyletnie studia III stopnia (doktoranckie) lub skorzystać z oferty specjalistycznych studiów podyplomowych, zakończonych dyplomem University Specialist.
Na niektórych kierunkach (prawo, medycyna, stomatologia, weterynaria) I i II cykl studiów są zintegrowane – trwają pięć lub sześć lat i kończą się zdobyciem dyplomu magisterskiego.
Nieco inaczej wygląda system w przypadku uczelni zawodowych. Tam studia licencjackie trwają od dwóch do trzech lat, po których uzyskuje się licencjat zawodowy (stručni prvostupnik). Dostępne są też jednak tzw. short cycles – zwykle dwuletnie, zakończone dyplomem stručni pristupnik z określeniem specjalizacji (dyplom ten nie jest równoważny z licencjatem!). Po studiach zawodowych I stopnia można kontynuować naukę na studiach II stopnia (specialist professional graduate studies) – rocznych lub dwuletnich. Więcej informacji na stronie studyincroatia.hr.
Rekrutacja - wymagania i formalności
Tryb rekrutacji i dokumenty. Rekrutacja na studia I stopnia jest scentralizowana i odbywa się poprzez internetowy system Central Application Office, prowadzony przez Agencję na rzecz Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Każdy zainteresowany może wskazać w specjalnym formularzu maksymalnie dziesięć interesujących go kierunków. Do wniosku o przyjęcie na studia dołączyć należy m.in. kopię paszportu lub dowodu oraz potwierdzoną notarialnie kopię świadectwa ukończenia co najmniej czteroletniej szkoły średniej (wraz z tłumaczeniem). Potwierdzaniem zagranicznych świadectw w Chorwacji zajmują się Education and Teacher Training Agency oraz – w przypadku szkół zawodowych – Agency for Vocational Education and Training and Adult Education.
Rekrutacja opiera się na konkursie świadectw maturalnych, przy czym profil ukończonej szkoły średniej musi być związany z wybranym kierunkiem studiów. Chorwackie uczelnie mają również prawo przeprowadzać dodatkowe egzaminy wstępne (robią to bardzo rzadko) oraz testy predyspozycji – szczególnie na kierunkach artystycznych i sportowych.
Przyjmowaniem kandydatów na studia II i III stopnia zajmują się same uczelnie – szczegółowych informacji o wymogach warto szukać na ich stronach internetowych. Generalny warunek jest jeden – studia magisterskie może zacząć tylko ten, kto zdobył licencjat.
Terminy. Ogłoszenia o naborze na uczelnie wyższe pojawia się zwykle na pół roku przed rozpoczęciem roku akademickiego. Szkoły informują w nich o liczbie miejsc na poszczególnych kierunkach, kryteriach naboru, procedurze rekrutacji i wymaganych dokumentach. Rekrutacja prowadzona jest w lipcu i wrześniu, choć osoby zdające w danym roku maturę, dokumenty na uczelnie zaczynają składać już w lutym. Dodatkowe informacje na stronie www.studij.hr.
Egzaminy. Są rzadkością, liczą się przede wszystkim oceny na świadectwie maturalnym.
Znajomość języka, certyfikaty
Zdecydowana większość kierunków wykładana jest w języku chorwackim. Jeśli wymarzyłeś sobie studia nad Adriatykiem, a chorwackiego nie znasz ni w ząb – pomyśl o skorzystaniu z oferty miejscowych ośrodków – np. The Centre for Croatian as Foreign and Second Language (Croaticum), działającego przy Wydziale Nauk Humanistycznych i Społecznych Uniwersytetu w Zagrzebiu. Kursy językowe dla obcokrajowców prowadzą również ośrodki w Splicie, Rijece, Zadarze i Dubrowniku, szczegóły na stronie studyincroatia.hr.
Podstaw chorwackiego możesz również nauczyć się zdalnie – na przykład za darmo na stronie www.loecsen.com.
Pozwolenie na pobyt
By móc mieszkać w Chorwacji dłużej niż 90 dni, należy przed upływem tego okresu zgłosić się do lokalnej jednostki policji i wystąpić o potwierdzenie prawa do pobytu tymczasowego (residence permit). Urzędnikom należy przedstawić m.in. dowód osobisty, wypełniony wniosek, kolorową fotografię w formacie 35x45 mm, zaświadczenie o miejscu pobytu oraz dowód posiadania ubezpieczenia zdrowotnego (np. kartę EKUZ). Konieczne będzie również okazanie zaświadczenia o przyjęciu na studia oraz udowodnienie posiadania odpowiednich środków finansowych, pozwalających na samodzielne utrzymanie się (co najmniej 1000 kun miesięcznie przez 12 miesięcy). Urzędnicy akceptują zaświadczenia z banków oraz dokumenty poświadczające uzyskanie stosownego stypendium. Opłata za wydanie czasowego pozwolenia na pobyt wynosi ok. 70 euro.
Dodatkowe informacje na stronie studyincroatia.hr.
Uwaga – w Chorwacji istnieje obowiązek meldunkowy. Przy przyjeździe masz 48 godzin by zgłosić miejsce swojego pobytu w Biurze ds. Obcokrajowców na lokalnym posterunku policji. Jeśli zamieszkasz w hotelu lub akademiku – formalności dopełnią za Ciebie jego administratorzy.
Koszty studiów i zakwaterowania
Czesne. Studia w Chorwacji są płatne, ale wysokość czesnego jest mocno zróżnicowana – zależy od uczelni, kierunku i stopnia studiów. Za rok nauki na studiach licencjackich na kierunkach humanistycznych zapłacisz od 800 do 2200 euro (6000-16500 kun), rok studiów technicznych kosztuje ok. 3000 euro, a medycznych ok. 3600 euro. Co ważne jednak – czesne za pierwszy rok studiów I i II stopnia oraz skróconych (short-time), płaci w całości państwo. Na refundację opłat mogą tez liczyć osoby, które w poprzednim roku akademickim uzyskały co najmniej 55 punktów ECTS. W efekcie opłaty za studia (pełne lub częściowe) dotyczą – według szacunków – około 60 proc. studiujących. Więcej dowiesz się z publikacji Eurydice.
Utrzymanie i zakwaterowanie. Zakwaterowania zacznij szukać długo przed przyjazdem do Chorwacji, inaczej będziesz zmuszony/a wybrać opcje drogą lub niewygodną. Najlepiej skontaktuj się z Biurem Współpracy Międzynarodowej na wybranej przez siebie uczelni – uzyskasz tam wskazówki dotyczące dostępnych akademików, agencji pośrednictwa oraz zasad zawierania umów „na mieście”. Niestety, miejsca w akademikach przydzielane są w pierwszej kolejności stypendystom Erasmusa oraz uczestnikom programów bilateralnych (np. CEEPUS). Tzw. free movers muszą szukać na wolnym rynku. Za pokój zapłacisz ok. 150 euro miesięcznie, za małe mieszkanie – ok. 250 euro. Ogłoszeń szukaj w Centrach Studenckich (Studentnski centar) na uczelniach lub w internecie: www.oglasnik.hr, www.njuskalo.hr, www.homeinzagreb.com, www.crozilla-nekretnine.com/en.
Poza kosztami zakwaterowania musi uwzględnić też wydatki na wyżywienie, transport, telefon i internet oraz materiały edukacyjne. Z szacunków chorwackich uczelni wynika, że miesięcznie będziesz potrzebował od 400 do 700 euro na przeżycie.
Życie studenckie
Studenci, którzy przyjeżdżają do Chorwacji jako tzw. free movers nie mają lekko. Nie przysługuje im np. karta studencka (iksica), o którą mogą postarać się tylko miejscowi oraz uczestnicy programów wymiany i programów współpracy bilateralnej (np. CEEPUS). Free movers mogą wyrobić sobie jedynie tymczasową kartę studencką, która umożliwia na przykład zniżki w studenckich stołówkach.
Semestr zimowy trwa od 1 października do końca lutego, semestr letni – od 1 marca do 30 czerwca. W lutym, w pierwszej połowie lipca oraz we wrześniu organizowane są sesje egzaminacyjne – nie ma wówczas wykładów. Egzaminy (ispiti) są podobne do polskich – ustne lub pisemne, zdarzają się też kolokwia (kolokviji) w trakcie roku akademickiego.
Stypendia
Państwowe wsparcie otrzymuje zaledwie ok. 4 proc. studentów. Na granty mogą liczyć osoby z rodzin o niskich dochodach i niepełnosprawne. Maksymalny zasiłek – według Eurydice– wynosi 1200 kun miesięcznie (wypłacany jest przez 9 miesięcy w roku). Niektóre uczelnie wypłacają również stypendia naukowe – dla najzdolniejszych. Nie ma co liczyć natomiast na dostępne w innych krajach kredyty studenckie, ulgi podatkowe dla rodziców czy zasiłki rodzinne.
Praca dla studenta
By podjąć tymczasową pracę jako student, nie potrzebujesz żadnych pozwoleń. Szukając zatrudnienia, zgłoś się do Student Service Center – biura szukaj na uczelni. Pracownikom będziesz musiał przedstawić m.in. zaświadczenie o przyjęciu na studia, dwa zdjęcia i zaświadczenie o założeniu konta w banku – w zamian możesz liczyć na wsparcie w znalezieniu pracy.
Generalnie sytuacja na chorwackim rynku pracy nie jest idealna - w miejscowościach nadmorskich ludzi brakuje (szczególnie w sezonie), w głębi kraju jest za to duże bezrobocie. W styczniu 2020 r. – według Eurostatu – odsetek osób bez pracy sięgał w Chorwacji 6,1 proc. Płaca minimalna w Chorwacji wynosi 546 euro (2020 r.), a średnie wynagrodzenie brutto – 1081 euro (2018 r.).
Data utworzenia: