21.01.2022

Erasmus+ dla odważnych marzycieli

---

Czy w Akcji 2. tej edycji Erasmusa+ w porównaniu z poprzednią zaszły istotne zmiany? 

Głównie strukturalne i formalne. W sektorze Młodzież nie ma już Transnarodowych inicjatyw młodzieżowych, a w sektorze Edukacja szkolna wniosek w imieniu całego partnerstwa składa jedna organizacja - koordynator projektu. Organizacja koordynująca projekt jako  jedyna podpisuje też   umowę finansową. Ponadto ujednolicone zostały zasady, uproszczone formularze wniosków i budżetowanie. Zmiany te wprowadzono przede wszystkim z myślą o organizacjach bez doświadczenia w programie Erasmus+.

I faktycznie dzięki tym zmianom wniosków małych niedoświadczonych organizacji będzie więcej?

Myślę, że tak. Takie organizacje mogą teraz składać wnioski w ramach partnerstw na małą skalę. To ścieżka stworzona dla organizacji, które dopiero się uczą, które chcą rozpocząć przygodę z Erasmusem, które działają lokalnie i chcą wymienić się doświadczeniami z innymi organizacjami z Europy, ale ich zasoby kadrowe nie pozwalają na budowanie dużych partnerstw. Nie muszą się rzucać od razu na głęboką wodę i tworzyć projekty na 120 tys. euro i więcej. Mogą zrobić projekt za 30 albo 60 tysięcy euro. To ciągle sporo, ale skala jest jednak mniejsza. 

Inne zmiany? 

Jest większa elastyczność jeśli chodzi o określanie budżetu projektu i jego wydatkowanie. Granty w projektach są ryczałtami, i tak w partnerstwach współpracy mogą wynosić 120, 250 i 400 tys. EUR w partnerstwach na małą skalę 30 i 60 tys. EUR. Zarówno w partnerstwach na małą skalę jak i  partnerstwach współpracy należy określić działania i przypisać im określony budżet, który powinien sumować się do powyższych kwot. Wnioskodawcy nie muszą trzymać się stawek zaproponowanych przez Komisję Europejską. Sami wymyślają działania i ustalają budżet na ich wykonanie. To pozwala na urealnienie kosztów i wprowadzenie do projektów elementów, które wcześniej trudno było dopasować do narzuconych kategorii finansowych, takich jak działania lokalne czy testowanie produktów.

W Akcji 2. można realizować projekty sektorowe i międzysektorowe. W przypadku projektów sektorowych sprawa jest w miarę oczywista – wniosek składamy w odpowiednim sektorze. A w jakim sektorze należy złożyć wniosek na projekt, który obejmuje działania z różnych sektorów edukacji? 

Zasadniczo każdy sektor kieruje swoją ofertę do ściśle określonej grupy docelowej (edukacja szkolna do uczniów i nauczycieli, Młodzież do organizacji pozarządowych etc)  Jednak jest wiele pomysłów, które   „nie mieszczą” się tylko w jednym sektorze. Np. stworzenie akademii menadżera społeczności lokalnej może dotyczyć zarówno młodzieży działającej w lokalnej organizacji pozarządowej, bibliotekarzy, nauczycieli szkolnych i aktywnych przedsiębiorców. W takim wypadku należy się zastanowić, kto najbardziej skorzysta z projektu i jego rezultatów i tak przygotować wniosek, żeby nie było wątpliwości, która grupa jest kluczowa i złożyć wniosek w sektorze dla niej przeznaczonym. 

A jeśli kluczowych grup docelowy jest kilka?

Wtedy najlepiej pomysł na projekt skonsultować z pracownikami Narodowej Agencji, którzy go ukierunkują i wspólnie z beneficjentem się zastanowią nad jego rozwojem. 

Czy projekty międzysektorowe są przez Narodową Agencję „mile widziane”?

Jak najbardziej. Im więcej różnorodnych podmiotów w partnerstwie, tym lepiej. Rezultaty i efekty projektu dla grupy docelowej jednego sektora, które będą wykorzystywane przez tradycyjnych beneficjentów innych sektorów świadczą tylko na jego korzyść. Oznacza że projekt jest uniwersalny, atrakcyjny i potrzebny. 

Czym – oprócz priorytetów - różnią się partnerstwa w poszczególnych sektorach? Jaką mają specyfikę? 

Zasady Akcji 2. we wszystkich sektorach są takie same - i w Partnerstwach współpracy (PW) i w Partnerstwach na małą skalę (PMS). Te pierwsze dostępne są we wszystkich sektorach, drugie – w czterech, tego działania nie ma w szkolnictwie wyższym. Wystarczy więc poznać zasady jednego sektora, by wiedzieć jakie są w pozostałych. 

Nie ma żadnych różnic?

Różnice wynikają ze specyfiki danego sektora, każdy ma inną grupę docelową, innych uczestników w projektach. Są to więc różnice merytoryczne, które mają wpływ na jakość projektu i rozwój samego sektora. Natomiast skład partnerstwa (trzy organizacje w PW, dwie w PMS),  albo to, że w projektach PW mogą brać udział partnerzy stowarzyszeni i organizacje spoza krajów programu, to różnice pomiędzy rodzajami partnerstw a nie sektorami.

Beneficjenci którego sektora mają największe, a którego najmniejsze szanse na zatwierdzenie projektu w Akcji 2. 

Tworzenie takich rankingów nie ma sensu. Nawet jeśli teoretycznie szanse w jakimś sektorze byłyby większe np. z racji większego budżetu to przecież nie złożymy projektu młodzieżowego do sektora Edukacja dorosłych. W takim wypadku projekt nie ma szans na zatwierdzenie, bo jest niespójny z wytycznymi sektora, w którym jest złożony. Szanse na dofinansowanie w każdym sektorze są podobne. Przejrzyście pokazane potrzeby, cele i grupy docelowe oraz logiczny plan działań - to docenią eksperci oceniający wniosek w każdym sektorze. Nie należy się też zniechęcać jeśli wniosek został odrzucony bo były w nim błędy. Ocena wniosku przez ekspertów służy także temu, żeby uczyć się na błędach. Dzięki rekomendacjom ekspertów można poprawić wniosek i złożyć go ponownie, tym razem z sukcesem. 

A czy nowicjusze w programie w rywalizacji do doświadczonymi beneficjentami nie są bez szans? 

Nie. Oceniający wnioski biorą pod uwagę to, że organizacja nie ma doświadczenia w składaniu projektów do Erasmusa+. Poza tym to właśnie z myślą o nich Komisja Europejska utworzyła  Partnerstwa na małą skalę, a kwoty dofinansowania są wystarczająco małe, żeby dofinansować wiele projektów. Zwłaszcza, że pula środków dla Akcji 2. została zwiększona w stosunku do poprzedniego programu. Dla doświadczonych podmiotów są Partnerstwa współpracy, a w tym, że rywalizują one o granty np. w sektorze kształcenia i szkolenia zawodowego, młodzieży czy edukacji dorosłych nie ma nic złego. Przecież o to chodzi, żeby wybrać najbardziej obiecujące propozycje projektów. Chociaż zdarza się, też organizacje, które sprawdzają, w której Narodowej Agencji złożyć projekty, by zwiększyć jego szanse pozytywnego rozpatrzenia. 

Jakie są najczęstsze rezultaty projektów współpracy?

Pod tym względem Akcja 2. jest bardzo różnorodna i płodna. Najczęściej tworzone są materiały edukacyjne w postaci programów nauczania, treści szkoleniowych, metodologii i scenariuszy prowadzenia warsztatów i szkoleń, kursów, innowacji edukacyjnych, poradników czy zbiorów dobrych praktyk. Coraz więcej produktów przygotowanych jest z wykorzystaniem technik multimedialnych – filmów, podcastów, animacji, aplikacji i platform e-learningowych. Coraz częściej rezultaty projektów opracowane są z wykorzystaniem sztucznej i rozszerzonej rzeczywistości. 

Możne je gdzieś zobaczyć?

Tak, na Platformie rezultatów programu Erasmus+ .  Wyszukiwarka pozwala na szukanie rezultatów po tematyce, kraju, roczniku konkursu. Platforma jest źródłem inspiracji i skarbnicą materiałów do wykorzystania.  

A jakich projektów brakuje? Jakie rezultaty są najbardziej pożądane?

To nie tak, że brakuje jakichś konkretnych projektów. Choć przedstawiciele każdego sektora mogliby wskazać, w których obszarach priorytetowych projektów mogłoby być więcej. Z pewnością wszyscy cieszylibyśmy się z większej liczby projektów innowacyjnych tzn. takich, w których będzie więcej niestandardowych działań, kreatywnych metod pracy i oryginalnych produktów.  Nie bójmy się marzyć i wymyślać. Erasmus+ jest też dla odważnych marzycieli. Ewaluatorzy oceniający wnioski nie tylko zwracają uwagę na braki, ale też wskazują bardzo dobrze przygotowane wnioski, które są przemyślane w swoich założeniach, działaniach i efektach, w których jasno widać potrzeby wszystkich organizacji partnerskich, zyski płynące z udziału w projekcie i szersze korzyści. Można powiedzieć, że właśnie takich projektów brakuje.

Jakie błędy popełniają najczęściej wnioskodawcy w Akcji 2. 

Istotą akcji 2 jest współpraca partnerska. Dlatego też myśląc o projektach tej Akcji należy skupić się na podejściu partnerskim. Twórcy projektu powinni uczyć się od siebie nawzajem. Właśnie tego aspektu dotyczą najczęściej popełniane błędy. 

Proszę je omówić.

Szczegółowe omówienie zajmie trochę czasu. Nie wiem czy czytelnikom starczy cierpliwości. 

Proszę spróbować. Odpowiedzialność biorę na siebie. 

Dobrze. A zatem najważniejsze błędy to: 

• Brak potrzeby dla której projekt ma być realizowany.  Albo brak analizy, która wskazywałaby na potrzebę realizacji projektu przez wszystkie organizacje uczestniczące. Często pojawia się jedynie potrzeba instytucji wnioskującej, która jest motorem do złożenia wniosku. A potrzeba, na którą odpowiada projekt powinna być wspólna dla wszystkich partnerów. Dlatego przed włączeniem partnerów do projektu należy upewnić się, że mają podobną potrzebę. Wtedy ich działania będą spójne.
   
• Właściwy dobór partnerów. Partnerzy nie mogą być przypadkowi. Powinny być nimi organizacje, które posiadają najlepsze kompetencje do przeprowadzenia działań w projekcie i które tworzą wspólną wartość dodaną. Partnerzy powinni działać jak orkiestra. W orkiestrze nie zawsze wszyscy grają w tym samym momencie, czasami prym wiedzie sekcja smyczków a czasami instrumenty dęte; pojawiają się też soliści. Podobnie powinno wyglądać partnerstwo – dopełniać się, aby stworzyć najlepszy utwór, korzystając z umiejętności i doświadczenia wszystkich partnerów.
   
• Błędne zdefiniowanie celu. Powinien on być ściśle powiązany z potrzebami. Często niestety nie jest albo to powiązanie jest zbyt luźne. Często cel jest ustalany na zbyt wysokim poziomie ogólności i nie ma szans, by proponowane działania prowadziły do jego  osiągnięcia. Cel nie musi być sformułowany w sposób górnolotny, ale musi odpowiadać na potrzeby i być spójny z działaniami.
   
• Brak pomysłu na projekt. Najczęściej przejawia się on brakiem przemyślanej koncepcji.  Wniosek nie odpowiada na pytanie dlaczego proponowane przedsięwzięcie  powinno być dofinansowane.  Nie wiadomo dla kogo jest tworzone, nie wiadomo co konkretnie ma powstać.
   
• Błędy wynikające z niezrozumienia zasad akcji. Na przykład włączenie osób niezwiązanych z instytucjami partnerskimi do zasadniczych działań projektu takich jak szkolenia czy prace nad  produktami edukacyjnymi.
   
• Nieprecyzyjne opisanie grupy docelowej projektu. Twórcy projektów zakładają możliwość korzystania z jego efektów projektu przez zbyt szeroką grupę. W efekcie nie bardzo wiadomo do kogo projekt jest skierowany.
   
• Braku ewaluacji. Dotyczy to zwłaszcza projektów, w których powstają produkty edukacyjne. Często też ewaluacja jest mylona z monitorowaniem.
   
• Nieefektywne i nieadekwatne sposoby upowszechniania efektów projektu. Wnioskodawcy często nie mają pomysłu, w jaki sposób pokazać efekty projektu, do kogo je skierować, z jakich narzędzi korzystać. Często nie podają konkretów. Napisanie we wniosku, że powstanie witryna projektu nie wystarczy. Trzeba sprecyzować w jakim celu, co na niej zostanie umieszczone i w jaki sposób zostanie wykorzystana. Kompleksowe opisanie strategii  upowszechniania na etapie wnioskowania nie zawsze jest możliwe, ale skrótowy opis jest jak najbardziej wskazany.

Wspomniała Pani jak ważny w Akcji 2. jest dobór odpowiednich partnerów. Jak ich znaleźć? Czy beneficjenci mogą liczyć na wsparcie Narodowej Agencji w tym zakresie? 

Tak, partnerów można szukać za pośrednictwem wszystkich witryn wspierających działalność Erasmusa+. Można na nich znaleźć oferty współpracy organizacji z całej Europy i umieścić swoją ofertę. Dla podmiotów szukających partnerów do projektów w ramach edukacji formalnej i szkolnej przeznaczone są witryny  School Education Gateway i eTwinning. Na Platformie EPALE szukamy partnerów do projektów w sektorze Edukacai dorosłych i Kształcenie zawodowe. Natomiast do projektów w sektorze Młodzież partnerów znajdziemy przy pomocy wyszukiwarki Otlas. Partnerów do projektów można też szukać za pośrednictwem sieci Eurodesk Polska, której konsultanci mają możliwość błyskawicznego przesłania informacji do kilku tysięcy organizacji w całej Europie. 

 

Rozmawiał: Wawrzyniec Pater
Skrócona wersja wywiadu ukaże się w najnowszej publikacji Eurodesk Polska „Dla początkujących: Erasmus+ i Europejski Korpus Solidarności”.