Nowe możliwości, prostsze zasady, więcej środków
Dzięki uproszczeniu procedur administracyjnych z oferty sektora Edukacji dorosłych będą mogły korzystać organizacje, dla których zasady w poprzedniej edycji programu stanowiły barierę trudną do pokonania – mówi Alina Respondek, koordynatorka Zespołu Edukacja Dorosłych Erasmus+.
Jak należy rozumieć pojęcie niezawodowa edukacja dorosłych?
W rozumieniu programu Erasmus+, edukacja dorosłych obejmuje zagadnienia z zakresu uczenia się dorosłych o charakterze niezawodowym - edukację formalną, uczenie się pozaformalne i nieformalne. Projekty w tym sektorze służą rozwojowi kompetencji kluczowych i umiejętności podstawowych u osób dorosłych, które wymagają szczególnego wsparcia edukacyjnego.
Czy w działaniach oferowanych przez Edukację dorosłych mogą uczestniczyć, jako słuchacze, wszystkie osoby, które ukończyły 18 lat?
Tak, o ile ukończyły już lub przerwały edukację formalną i wracają do niektórych form dalszego niezawodowego uczenia się dorosłych. Z oferty sektora nie mogą korzystać przedstawiciele kadry dydaktycznej żadnego sektora programu Erasmus+, nawet jeśli uczą się kompetencji kluczowych. Przykładowo – dorosły nauczyciel szkolny czy akademicki, pracownik młodzieżowy lub edukator dorosłych nie są w rozumieniu sektora osobami dorosłymi uczącymi z grup docelowych, mimo, że się uczą. Takie osoby mogą korzystać z oferty edukacyjnej dla kadry w swoich sektorach.
Czy oferta sektora jest taka sama jak w poprzedniej perspektywie?
Nie, jest bogatsza. Najważniejsza nowość to długo oczekiwana możliwość wyjazdów edukacyjnych za granicę w Akcji 1. dorosłych osób uczących się z grup najbardziej potrzebujących wsparcia edukacyjnego. Zmieniły się również zasady składania wniosków dla mniej doświadczonych organizacji.
Na lepsze czy na gorsze?
Zdecydowanie na lepsze. W obu akcjach mogą teraz wyjeżdżać osoby z grup docelowych i znacznie łatwiej składać wnioski organizacjom małym i niedoświadczonym we współpracy międzynarodowej, działającym na rzecz lokalnych społeczności. Wymagania administracyjne są mniejsze, wnioski uproszczone, procedury bardziej zrozumiałe. Dzięki temu w programie będą mogły uczestniczyć organizacje, dla których zasady w poprzedniej edycji programu stanowiły barierę nie do pokonania. Problem ten dotyczył w zasadzie wszystkich typów beneficjentów - organizacji pozarządowych, uniwersytetów trzeciego wieku, placówek kultury czy szkół dla dorosłych. Łatwiej mają również doświadczone organizacje, po uzyskaniu akredytacji wnioskowanie w Akcji 1. będzie w praktyce formalnością.
Zmiany dotyczą obu Akcji – mobilności i partnerstw?
Obu. W Akcji 1. doszła akredytacja i możliwość wyjeżdżania słuchaczy a w Akcji 2. uproszczone partnerstwa na małą skalę mogą być realizowane bilateralnie - tylko z jednym zagranicznym partnerem.
Dlaczego akredytacja to ułatwienie dla organizacji doświadczonych?
Takie organizacje co roku wysyłają na edukacyjne mobilności słuchaczy i kadrę. Teraz wystarczy, że raz z sukcesem wystąpią o akredytację i później co roku składają prosty wniosek o dofinasowanie planowanej liczby wyjazdów - środki na te wyjazdy muszą być przyznane.
Czy efekt tych zmian widać w pierwszym roku funkcjonowania programu?
W 2021 r. wnioskodawcy mieli mało czasu na zapoznanie się z nowymi zasadami, dlatego największa w sektorze zmiana – możliwość wyjeżdżania słuchaczy w Akcji 1. nie została tak mocno odzwierciedlona we wnioskach, jak oczekiwaliśmy. Tak było we wszystkich krajach. Jako polska Narodowa Agencja dokładamy starań, by zachęcać odpowiednie organizacje do korzystania z oferty sektora i kolejne rundy selekcyjne na pewno przyniosą oczekiwane zmiany.
Oferta sektora się zwiększyła, zasady zostały uproszczone, do pełni szczęścia brakuje tylko środków pozwalających na realizację wszystkich wartościowych projektów. W poprzedniej edycji Erasmusa+ budżet edukacji dorosłych był najmniejszy ze wszystkich sektorów. Teraz jest lepiej?
Nadal pozostałe sektory mają większe budżety, ale procentowo w nowym programie na Edukację dorosłych przypada więcej środków i bardzo wzrosła kwota na projekty Akcji 1. Zapewne dlatego, by były lepsze efekty wprowadzonych mobilności dorosłych osób uczących się. Spodziewany budżet na wyjazdy edukacyjne słuchaczy i kadry w 2022 r. to ponad 6 mln EUR!
Jakie projekty zatwierdzane są w pierwszej kolejności?
Oczywiście te, które spełniają najlepiej priorytety danej akcji. Koncentrujemy się na grupach o największych potrzebach edukacyjnych, wymagających szczególnego wsparcia. Udział w programie ma umożliwić tym osobom poprawę najbardziej potrzebnych w życiu umiejętności i kompetencji - umiejętności podstawowych, zwłaszcza cyfrowych oraz kompetencji kluczowych. Program Erasmus+ kładzie szczególny nacisk na włączanie społeczne i równe szanse dla osób z wszystkich grup społecznych i wiekowych, a działania projektowe powinny pomagać najbardziej potrzebującym w rozwijaniu umiejętności niezbędnych dla godnego samodzielnego życia.
Programy edukacyjne działają już od wielu lat. Młodzi beneficjenci pozostałych sektorów wydorośleli. Czy obserwuje Pani ich przepływ do sektora edukacji dorosłych?
Rzeczywiście, zauważamy, że organizacje, które dotychczas zajmowały się tematyką młodzieżową zaczynają częściej wnioskować o dofinansowanie projektów w naszym sektorze. Kiedyś rozmawiałam z przedstawicielem takiej organizacji i żartobliwie zapytałam, czy po prostu kadra organizacji przekroczyła magiczną „30” i zaczęła bardziej zauważać potrzeby edukacyjne starszych obywateli lokalnej społeczności i odpowiedź – z uśmiechem – była, że tak. Szkół czy uczelni to nie dotyczy, ale organizacje młodzieżowe coraz chętniej zajmują się wspieraniem rozwoju starszych grup wiekowych i działaniami międzypokoleniowymi.
Od kilku lat działa europejska Platforma EPALE poświęcona edukacji dorosłych. Czy wpływa ona na zwiększenie efektywności sektora Edukacja dorosłych?
Nie zawsze trzeba wyjeżdżać za granicę, by się czegoś nauczyć a pandemia COVID-19 nauczyła nas korzystania ze źródeł wiedzy i komunikatorów on-line. EPALE to skarbnica wiedzy i doświadczeń edukatorów dorosłych w wielu obszarach tematycznych i dotycząca wszystkich grup docelowych. Platforma inspiruje, podpowiada jak prowadzić edukację dorosłych, umożliwia znalezienie partnerów do projektów i efektywną współpracę kadry edukacji dorosłych z różnych krajów. Umieszczone na platformie materiały i artykuły, organizowane przez EPALE zdalne konferencje (w tym coroczne Forum Edukacji Dorosłych) i webinaria pozwalają bez fizycznej mobilności uczyć się i rozwijać, inspirować i planować swoje działania na rzecz grup docelowych. W dobie pandemii ta forma wsparcia kadry jest nie do przeceniania. Tęsknimy jednak za konferencjami i seminariami - polskimi i międzynarodowymi - organizowanymi przez EPALE w tradycyjnej formule.
Rozmawiał: Wawrzyniec Pater
Skrócona wersja wywiadu ukaże się w najnowszej publikacji Eurodesk Polska „Dla początkujących: Erasmus+ i Europejski Korpus Solidarności”.