Skazani na siebie - polscy uczniowie na Islandii
Dwóch na pięciu imigrantów w tym kraju to Polacy, a w polskich szkołach dzieci jest tak dużo, że brakuje dla nich nauczycieli. Z drugiej strony – Islandia wykłada spore środki na rozwój edukacji nad Wisłą. Z takim partnerem warto rozmawiać!
Zacieśnieniu współpracy między Polską a Islandią służyła zorganizowana na początku kwietnia wizyta studyjna przedstawicieli Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji (FRSE) w Reykjavíku. Na zaproszenie ambasadora RP w Islandii Gerarda Pokruszyńskiego wyspę odwiedzili zastępca dyrektora generalnego FRSE Piotr Gajewski, dyrektor Biura Programów Zewnętrznych i Międzysektorowych FRSE Liliana Budkowska oraz jej zastępczynie Olga Grabowska i Emilia Halemba. Celem spotkań była wymiana doświadczeń, podsumowanie współpracy oraz zaplanowanie dalszych działań. A wszystko wskazuje na to, że jest co planować.
Wiek współpracy
Szybki rozwój relacji Polski i Islandii to kwestia dwóch ostatnich dekad, ale współpraca między oboma krajami trwa już 100 lat. Islandia uznała państwo polskie 28 stycznia 1922 r., natomiast formalnie stosunki dyplomatyczne nawiązała z Polską w 1946 r. Nasz kraj jest ważnym partnerem Islandii w Europie Środkowej. Jako że państwo ze stolicą w Reykjavíku nie należy do Unii Europejskiej, współpraca gospodarcza realizowana jest na podstawie Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym (EOG). Tworzące go kraje (obok Islandii – Norwegia i Liechtenstein) zobowiązały się przed laty – w zamian za dostęp do unijnego rynku – wspierać państwa, które weszły do UE po 2004 r. Z takiego bezzwrotnego wsparcia korzysta również Polska – zwłaszcza z Mechanizmu Finansowego EOG, dzięki któremu realizowany jest Program Edukacja. Jego budżet to 23 mln euro. W ramach I naboru wniosków przyznano dofinansowanie 33 projektom z udziałem polskich i islandzkich podmiotów (na kwotę 1,9 mln euro), w II naborze wsparcie otrzymało 27 takich przedsięwzięć (wartych 312 tys. euro). Operatorem Programu Edukacja w Polsce jest FRSE, a na co dzień zajmuje się nim Biuro Programów Zewnętrznych i Międzysektorowych FRSE.
Partnerskie miasta
Jednym z projektów, które uzyskały dofinansowanie w II naborze, jest inicjatywa pn. „Edukacja to relacje. Współpraca Lublina i Reykjavíku na rzecz edukacji”. W tym przedsięwzięciu, realizowanym od stycznia br., bierze udział pięć polskich szkół i trzy islandzkie, a celem działań jest m.in. rozwój kompetencji społecznych uczniów. Inicjatywa była jednym z tematów rozmów przedstawicieli FRSE w Urzędzie Miasta Reykjavík. Fríða Bjarney, dyrektor Departamentu Edukacji Młodzieży w magistracie, opowiedziała też o wyjątkowym dwuletnim projekcie współpracy szkół podstawowych ze stolicy Islandii, integrującym młode pokolenie Islandczyków. Jego zwieńczeniem był koncert zorganizowany przez władze Reykjavíku w słynnej kryształowej sali Harpa – siedzibie Islandzkiej Orkiestry Symfonicznej – z udziałem gości z FRSE.
Tematem rozmów były też m.in. różnice w edukacji w szkołach podstawowych w Polsce i w Islandii oraz mniejszość polska w Islandii. Nasi rodacy stanowią 38% wszystkich imigrantów na wyspie, nic więc dziwnego, że materiały informacyjne o miejscowym systemie edukacji przygotowywane są również w języku polskim.
W Centrum Badań
Wizyta w Islandii była też okazją do spotkania w Islandzkim Centrum Badań Rannís, z którym FRSE współpracuje w ramach Programu Edukacja. W czasie pandemii COVID-19 współpraca z tą organizacją odbywała się w trybie zdalnym, więc możliwość spotkania na żywo była dla wszystkich miłą odmianą. Rozmowy z przedstawicielką Rannís Þorgerður Evą Björnsdóttir dotyczyły zarządzania programami europejskimi (m.in. Erasmusem+), przyszłej edycji Funduszy EOG oraz pomocy dla uchodźców z Ukrainy. Chodzi o inicjatywę FRSE polegającą na organizacji wakacyjnych warsztatów edukacyjnych dla uchodźców przebywających na terytorium RP. Pieniądze na ten cel mają pochodzić z Funduszu Wymiany Dwustronnej, wspierającego rozwój kontaktów z państwami EOG. Okazją do zapoznania się z sukcesami i potrzebami edukacji Polaków w Islandii było spotkanie w polskiej ambasadzie z udziałem ambasadora Gerarda Pokruszyńskiego, jego żony Margerity Pokruszyńskiej, konsul Marii Krasnodębskiej oraz przedstawicielek polskiej szkoły w Reykjavíku, utworzonej pod auspicjami ambasady. Prowadzące tę placówkę siostry zakonne jako najpilniejszą potrzebę – w odpowiedzi na wzrost liczby uczniów – wskazywały zatrudnienie polskich nauczycieli. Ważną inicjatywą ambasady jest też próba utworzenia na uniwersytecie w Reykjavíku kierunku polonistyka z elementami kultury i historii Polski.
Wizyta w Islandii pokazała, że zarówno Polska, jak i Islandia mają wspólne priorytety w obszarze edukacji włączającej, zarządzania oraz kształcenia i szkolenia zawodowego. Dlatego tak wartościowy jest aktywny udział Islandii w Programie Edukacja.
Zainteresował Cię ten tekst?
Przejrzyj pełne wydanie Europy dla Aktywnych 2/2022