Moda na wolontariat?
Od blisko dekady wolontariat jest jednym z priorytetów unijnej polityki młodzieżowej. Ma zwiększyć mobilność, zmniejszyć bezrobocie, poprawić szanse edukacyjne. Za wsparciem politycznym idą pieniądze - tylko w ostatnich czterech latach Unia wydała na wolontariat młodzieży prawie 143 miliony euro. I działania promocyjne - przez najbliższy rok obchodzić będziemy Europejski Rok Wolontariatu, którego jednym z najważniejszych celów jest wykreowanie mody na wolontariat. A jest co kreować. W pracę społeczną angażuje się tylko 16 proc. młodych Europejczyków.
Jeszcze na dobre się nie rozpoczął, a już jest o nim głośno. A będzie jeszcze głośniej. O czym mowa? O Europejskim Roku Wolontariatu, propagującym aktywność obywatelską, w licznych obszarach życia społecznego. O tym, że wolontariat przynosi ogromny zysk całemu społeczeństwu nie trzeba chyba nikogo przekonywać. Pozwala zarówno na rozwój osobisty osób chcących pracować nieodpłatnie na rzecz innych, ale również przyczynia się do zacieśniania więzów międzyludzkich. Tego rodzaju praca może przybierać różne formy – począwszy od praktyk studenckich czy staży, zrobienia zakupów starszym i schorowanym sąsiadom, aż po pomoc w szpitalu lub schronisku dla zwierząt. Pojęcie wolontariatu w rozumieniu Polaków jest dość wąskie i nie do końca nadąża za zmianami, jakie zachodzą w naszym społeczeństwie. Wolontariat kojarzy się przede wszystkim z ludźmi młodymi i aktywnymi, którzy nie zrezygnowali jeszcze ze wszystkich ideałów i mają chęć, aby zrobić coś pożytecznego dla innych. Ale wolontariat to nie tylko młodzież. Chęć bycia potrzebnym nie musi łączyć się z wiekiem, powinniśmy o tym pamiętać. W końcu altruizm to postawa na całe życie. Kampania na rzecz pracy ochotniczej w Polsce wydaje się być szczególnie potrzebna, ze względu na to, że poziom zaangażowania Polaków w wolontariat jest znacznie niższy niż średnia w Unii Europejskiej wynosząca 23 proc. Tylko 16 proc Polaków deklaruje, że w ciągu ostatnich 12 miesięcy poświęciło czas na pracę społeczną. Polskim organem koordynującym ERW 2011 jest Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, zaś bezpośrednimi pracami nad Krajowym Planem Działania dla Europejskiego Roku Wolontariatu 2011 kieruje Departament Pożytku Publicznego (DPP). We wspomnianym dokumencie zapisano m.in. krajowe priorytety Roku, takie jak kreowanie mody na wolontariat, wzmocnienie organizatorów wolontariatu oraz systemowego podejścia do tej kwestii. Podobne cele postawiono przed całą, ogólnounijną inicjatywą. Zdaniem Krzysztofa Więckiewicza, dyrektora Departamentu Pożytku Publicznego w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej „Wolontariat może być źródłem kompetencji cenionych na rynku pracy. I zapewnia: „Ministerstwo dołoży wszelkich starań, żeby promować wolontariat oparty na wiedzy. I przyczyni się do osobistego rozwoju zarówno obecnych, jak i przyszłych wolontariuszy, nie tylko w sensie zawodowym ERW ma na celu m.in. tworzenie sprzyjającego otoczenia dla wolontariatu w UE oraz szerzenie wiedzy o jego wartości i znaczeniu. Rok ma przyczynić się do zwiększenia znaczenia wolontariatu dla umacniania spójności społecznej. Poza przypomnieniem, jak ważną i wartościową rzeczą jest aktywność wolontariacka, jest to również szansa zmierzenia się z wyzwaniami dla rozwoju wolontariatu w UE, zwłaszcza w kontekście otoczenia instytucjonalnego czy rozwiązań legislacyjnych. Koordynatorzy będą podejmować szereg działań mających na celu promocję aktywności w tym obszarze, m.in. konferencje, seminaria, publikacje, badania, debaty i konkursy . Wszystko po to, by ci, którzy już angażują się w wolontariat ugruntowali się w sensowności swoich działań, zostali zauważeni i docenieni przez otoczenie. A ci, którzy jeszcze nie mieli szansy zaangażować się w żadne projekty mieli szansę to zmienić. W dyskusję na temat różnych aspektów wolontariatu międzynarodowego włącza się także Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji. Już 20 stycznia w Warszawie odbędzie się Forum Wolontariatu Międzynarodowego. Hasło imprezy „Wolontariat międzynarodowy ― wolontariat dla wszystkich”. Obchody Roku zbiegają się również z półrocznym okresem sprawowania przez Polskę przewodnictwa w Radzie UE. Będzie to dodatkowa okazja promocji wolontariatu w UE oraz zachęcenia Polaków do bliższego poznawania sąsiadów, wymiany doświadczeń, wspomagania kształcenia międzykulturowego oraz rozwoju relacji między obywatelami państw członkowskich. Tekst został opracowany na podstawie artykułów opublikowanych w drugim numerze kwartalnika FRSE „Europa dla Aktywnych” ( Katarzyna Światek „Trzy, dwa, jeden… start”, „Jest ustawa, jest strategia, jest OK.” – wywiad z Krzysztofem Więckiewiczem, Wawrzyniec Pater „Wykreować modena wolontariat”) oraz artykule Anny Samel „Wolontariat na (europejskiej) tapecie”, który ukazał się w „Rzeczpospolitej”. Opracowanie: Joanna Ścisłowska, Wawrzyniec Pater